Categorie archieven: milieu

Verzuring oceanen niet alleen slecht voor koralen

Geplaatst op door
Beantwoorden
Koralen en vissen

Koralen lossen letterlijk op door de verzuring van de oceanen. Vissen lijken daar weinig last van te hebben (foto: univ. van Queensland (Australië)

De verzuring van de oceanen door de stijging van het kooldioxidegehalte in de atmosfeer is niet alleen van invloed op de koraalriffen, maar zal waarschijnlijk het hele leefmilieu daar aantasten. Dat valt te lezen in een nieuwe studie  van het Duitse Alfred Wegner-instituut (AWI) voor pool- en zeeonderzoek in Bremerhaven. Waarschijnlijk zullen voor lange tijd de soortensamenstelling van de zeeën en oceanen veranderen, vermoeden de onderzoekers.
Oceanen nemen zo’n kwart van de totale kooldioxide-uitstoot op. Daar reageert kooldioxide met water en vormt koolzuur. Daardoor wordt de pH-waarde van het water lager (hoe lagere pH, hoe zuurder het water). De schattingen gaan van 0,26 pH-eenheden in 2050 tot 0,4 tot een 0,5 in 2100. Dat lijkt weinig, maar daarbij moet wel bedacht worden dat pH een logaritmische waarde is: een daling van een 0,5 betekent dat het water ongeveer drie keer zo zuur wordt. Dat heeft zeer waarschijnlijk gevolgen voor de planten en dieren in de oceanen. Van enkele soorten staat dat al vast, maar de omvang van die bedreiging was tot nu toe niet goed onderzocht. De Duitse onderzoekers hebben 167 studies bekeken, waarin in het totaal 153 soorten zijn bekeken. “We hebben bijvoorbeeld gekeken of de stofwisseling, groei, kalkvorming of het gedrag veranderen bij een hogere kooldioxideconcentratie”, zegt Hans-Otto Pörtner, een van de onderzoekers. Uit de studie kwam naar voren dat niet alleen koralen, maar ook weekdieren en stekelhuidigen als zeesterren en zeeëgels onder de verzuring te lijden hebben. Deze zeebewoners lossen bijna letterlijk op. Kreeftachtigen schijnen beter bestand te zijn tegen het zuurdere zeewater. Of een dier daar (veel) last van heeft, heeft te maken met de specifieke eigenschappen van plant en dier. Zo schijnen vissen verzuring in hun bloed weer te kunnen neutraliseren. Koralen hebben geen verweer tegen lagere pH-waarden.
Het verbaasde de onderzoekers dat vissen kennelijk weinig last hebben van de verzuring. Er zijn onderzoeken waaruit is gebleken dat vissenlarven wel degelijk gevoelig zijn voor verzuring. Pörtner: “Niet alle effecten die we nu meten zijn mogelijkerwijs op de lange duur voor een soort bepalend.” De onderzoekers hebben hun meetgegevens vergeleken met het massaal uitsterven van de soorten tussen 250 miljoen en 55 miljoen jaar gelden, toen de kooldiooxdeconcentratie ook hoog was. Toen verdwenen de koralen, maar bleken de vissen zich goed aan te kunnen passen. De uitkomst van de verzuring voor de vissen had dus eigenlijk helemaal geen verbazing hoeven wekken.

Bron: Der Spiegel

Draagkracht aarde voor dit jaar al overschreden

Geplaatst op door
Beantwoorden
Michael Hockeystick Mann

Michael ‘Hockeystick’ Mann

Volgens een bericht in De Standaard hebben we gister (20 augustus) de draagkracht van de aarde overschreden. Dat betekent dat wij aardbewoners vanaf nu interen op de natuurlijke hulpbronnen die de aarde dit jaar produceert. Ook de hoeveelheid kooldioxide die de mensheid dit jaar in de atmosfeer heeft geblazen is nu al groter dan de aarde kan opnemen. Dat berekende de organisatie Global Footprint Network. Die ‘overschrijdingsdag’ viel dit jaar twee dagen vroeger dan vorig jaar. Volgens de onderzoekers van het GFN consumeren we al sinds begin jaren zeventig jaarlijks meer dan de aarde aan nieuwe hulpbronnen produceert. In 1993 viel de ‘overschrijdingsdag’ op 21 oktober, dit jaar hebben we de hulpbronnenbalans al twee maanden eerder verstoord. Dat betekent dat onze ecologische voetafdruk steeds groter wordt, ten koste van de natuurlijke hulpbronnen.
Vandaag leeft meer dan 80% van de wereldbevolking in landen met een totale ecologische voetafdruk die groter is dan het land zelf. Om aan de behoeften van alle Amerikanen te voldoen is 7,1 maal de oppervlakte van de VS nodig. De Duitsers consumeren het equivalent van 4,3 Duitslanden, de Egyptenaren 2,4 maal Egyptes, de Belgen hebben 5,3 maal de oppervlakte van België nodig en Nederland 6 Nederlanden. Volgens de organisatie is meer dan de helft van de menselijke ecologische voetafdruk toe te schrijven aan de emissies van broeikasgassen die, onder meer, vrijkomen bij de verbranding van fossiele brandstoffen zoals steenkool en aardolie.
De cijfers van het GFN versterken het vermoeden dat mensen verantwoordelijk zijn voor de klimaatverandering door het vrijkomen van kooldioxide bij de verbransing van fossiele brtandstoffen. Volgens een uitgelekte IPCC-studie lijkt dat bewijs nu zelfs nagenoeg onweerlegbaar. “Het is hoogst waarschijnlijk dat de menselijke invloed op het klimaat verantwoordelijk is voor meer dan de helft van de temperatuurstijging op de aarde tussen 1951 en 2010”, schrijft de groep die zich al jaren bezighoudt met de bestudering van het broeikaseffect en zijn oorzaken. Mede door toedoen van de mens zal het waterpeil van de oceanen tegen het eind van deze eeuw met 90 cm zijn gestegen, verwacht het IPCC. De uitspraken in dit nog niet openbare rapport zijn sterker dan die in het laatste VN-rapport uit 2007. Een woordvoerder van het IPCC stelde dat het gaat om een ontwerprapport. “Het zal waarschijnlijk gewijzigd worden, rekening houdend met de commentaren uit de verschillende landen die we de afgelopen weken ontvingen.” Pas eind september zal het definitieve rapport worden vastgesteld. Het ligt in de verwachting dat de uitspraken in het definitieve rapport milder zullen zijn dan in het nu uitgelekte verslag. Vele landen hebben er baat bij de gevolgen van de klimaatverandering minder ernstig voor te stellen. Dat is ook de verwachting van ‘klimaatveteraan’ Michael Mann (de ‘uitvinder’ van de ‘hockeystickcurve’).

Bron: De Standaard

Roofvis verandert in vegetariër

Geplaatst op door
Beantwoorden

Cobia ('zwarte zalm') Cobia’s zijn slanke, sterke vissen, die ook wel zwarte zalmen worden genoemd. Het zijn roofvissen die garnalen, krab en kleinere vissen op hun menu hebben staan. Drie Amerikaanse onderzoekers zijn er in geslaagd de vleeseters tot vegatarisme te ‘bekeren’. Om het leegvissen van de oceanen en zeeën te voorkomen wordt tegenwoordig veel vis gekweekt. Het vervelende is alleen dat die kweekvissen, onder meer de zalm, vaak roofvissen zijn en dat de wateren worden leeggevist van kleinere vissen zoals sardientjes en ansjovissen om die kweekvis tot voer te dienen. Viskweek is niet bepaald een duurzame manier om de zeeën en oceanen te beheren.

De drie onderzoekers – Aaron Watson, Frederic Barrows en Allen Place  – zijn vier jaar bezig geweest om een plantaardig dieet uit te vissen dat de goedkeuring van de cobia’s kon wegdragen. Het vegetarische voedsel bestaat uit plantaardige eiwitten, vetzuren en aminozuren. “Alle vissen, of ze nu vleesetend, plantetend of allesetend zijn, hebben zo’n 40 voedingsstoffen nodig in de juiste verhouding”, zegt Michael Rust van de financierende instelling NOAA, onderdeel van het Amerikaanse ministerie van landbouw. “Het maakt voor de gezondheid van de vis niet uit waar die voedingsstoffen vandaan komen; van planten, resten van de visindustrie of zeealgen.”

Stilgelegde reactor Fukusjima blijft Japan dwarszitten

Geplaatst op door
Beantwoorden

Fukusjima in augustus 2013 (foto AFP) Fukusjima blijft Japan dwarszitten. Dagelijks stroomt er 300 ton radioactief water van het stilgelegde reactorcomplex in zee. De Japanse overheid heeft eigenaar Tepco gesommeerd nu eens eindelijk een eind te maken aan de voortdurende lekkages van radioactief materiaal naar de omgeving. Er wordt gedacht aan een beschermwal van bevroren aarde, zo meldt Der Spiegel.

De Japanse overheid gaat er van uit dat het stilgelegde complex al twee jaar radioactief materiaal lekt (de ramp vond plaats op 11 maart 2011). Al weken is bekend dat dat gebeurt. Op het terrein van het complex zijn grote hoeveelheden radioactief materiaal opgeslagen, inclusief besmet water. Tepco heeft met inspuiting van chemicaliën in de bodem rond de opslag, een ‘chemische muur’, geprobeerd de verspreiding van radioactieve vloeistof te voorkomen, maar dat bleek verre van afdoende. Doordat de stilgelegde reactoren nog steeds gekoeld moeten worden, neemt de hoeveelheid besmet water toe, terwijl de opslagcapaciteit nauwelijks toereikend is, zo schrijft het Duitse blad op zijn webstek. Ook grondwater raakt besmet met radioactiviteit. De beschermingswal van bevroren aarde, via buizen zal via een chemisch koelmiddel in de aarde gespoten worden en bijna 1,5 km lang zijn.

Bron: Der Spiegel (foto AFP)

Stand vlinders in Europese weiden gehalveerd

Geplaatst op door
Beantwoorden

IcarusblauwtjeStalkruid- of icarusblauwtje (foto EMA)

 

 

In 20 jaar tijd is het vlinderbestand in de Europese weiden gehalveerd, zo meldt het Europese milieuagentschap.  Vlinders zijn, zo stelt het agentschap, een belangrijke indicator voor de gezondheid van een ecosysteem. De telling van de vlinders vond plaats in 19 landen en onder 17 vlindersoorten.

Sedert 1990 liep het bestand van 8 soorten terug, waaronder het stalkruidblauwtje (Polyommatus icarus), twee soorten bleven stabiel en een soort (het kalkgrasdikkopje) kwam zelfs vaker voor. Van zes soorten is de ontwikkeling onzeker.
Als oorzaken voor de achteruitgang wordt gewezen naar de intensieve landbouw, maar ook de verwaarlozing van weiden in berggebieden in, vooral, het Zuid- en West-Europa. Zo bieden in sommige delen van Europa nog slechts de berm van de wegen een thuisland voor de weidevlinders. Volgens EMA-chef Hans Bruyninckx zijn vlinders en andere insecten wezenlijk voor de gezondheid van een ecosysteem. “De bestuiving is essentiëel voor de natuurlijke systemen en voor de landbouw.”
Het Europees Milieu-agentschap is weliswaar een EU-organisatie, maar in het onderzoek zijn ook Zwitserland en delen van de Oekraïne en Rusland betrokken.

Bron: Der Spiegel

Broeikasgas mogelijk funeste gevolgen voor basis voedselketen

Geplaatst op door
Beantwoorden

130702141506Meer kooldioxide in de atmosfeer zou fnuikend kunnen zijn voor het voortbestaan van een bacterie die, zou je kunnen zeggen, aan de basis staat van onze voedselketen, althans die in de oceaan. Dat zou uit onderzoek van David Hutchins, hoogleraar mariene biologie aan de universiteit van Zuid-Californië (USC), zijn gebleken, dat gepubliceerd is in het blad Nature Geoscience. Het gaat om een zogeheten cyanobacterie (nauwkeuriger: de twee soorten Trichodesmium en Crocosphaera) die zijn energie haalt uit het via fotosynthese chemisch vastleggen van stikstof. Aangezien alle leven stikstof nodig heeft en de meeste levensvormen zelf geen stikstof kunnen vastleggen, zijn de meeste levensvormen afhankelijke van die stikstofvastleggers. Het leven in de de oceaan is afhankelijk van dit minuscule organisme dat tot de blauwalgen wordt gerekend. Zonder blauwalgen zou er geen leven in de oceanen mogelijk zijn.
Hutchins: “CO2 kan de biodiversiteit van deze belangrijke organismen in de oceaanbiologie sturen. De verbrandingsproducten van fossiele brandstoffen die wij gebruiken zijn waarschijnlijk verantwoordelijk voor de verandering van het type stikstofvastleggers dat op de oceaanbodem groeit.” Die verandering zou dan allerlei konsekwenties kunnen hebben voor de voedselketen in de oceanen en dus ook voor wat de mens uit de oceaan oogst.
Eerdere studies zouden hebben aangetoond dat de bestudeerde twee typen cyanobacteriën (Trichodesmium en Crocosphaera) juist zouden profiteren van een toenemende hoeveelheid atmosferische kooldioxide, maar die studies zouden maar een paar bacterie’lijnen’ hebben bekeken. Uit de uitgebreidere studie van Hutchins en zijn medewerkers, geholpen door de uitgebreide ‘bibliotheek’ van bacteriecultures bij de USC, blijkt dat sommige bacteriestammen inderdaad profiteren van het toegenomen kooldioxidegehalte in de atmosfeer, maar dat andere die toename slecht bekomt. “Het is niet zo dat klimaatverandering alle stikstofvastleggers om zeep helpt. (…) Toename van atmosferische kooldioxide verandert welke stikstofvastleggers het loodje zullen leggen en we zijn er niet zeker van wat voor een invloed dat heeft op de oceaan van morgen”, stelt Hutchins.

Bron: Science Daily

Vliegtuig taxiet elektrisch

Geplaatst op door
Beantwoorden

Een elektrisch aangedreven landingsgestel.
Elektrische motoren drijven het landingsgestel aan van deze A320 (foto: © Éric Drouin, Safran).

Een vliegtuig dat op het vliegveld taxiet gebruikt daarvoor zijn straalmotoren en dat kost nogal wat (fossiele) brandstof en levert ook nog eens kooldioxide op. Op de jongste vliegtuigbeurs In Parijs op Le Bourget, was een A320 te zien die zonder (straal)motoren over het platform bewoog. Dat vliegtuig bewoog zich elektrisch. Beetje vervelend is dat zo’n toepassing dan meteen ‘groen’ genoemd wordt, maar alla.
Normaal gebruikt zo’n Airbus-vliegtuig 750 liter kerosine om een uur te taxiën. Dat is nog bescheiden vergeleken bij een Boeing 747. Die verbruikt zo’n 1250 liter om 17 minuten te kunnen rondrijden. Als je bedenkt dat een vliegtuig per dag zo’n 2,5 uur taxiet, dan scheelt zo’n elektrische aandrijving een hoop kerosine. Daarbij komt dan ook veel minder kooldioxide in de atmosfeer terecht (tot 70%) evenals minder stikstofoxide (50%). Dat zijn cijfers voor het taxiën, maar het betekent ook dat gemiddeld per vlucht zo’n 4% minder brandstof wordt gebruikt, met een navenante lagere kooldioxide-uitstoot. Als ‘bonus’ voor het luchthavenpersoneel (en de passagiers en bemanningen) wordt met die elektrische aandrijving een vliegveld een stuk stiller en zal het fijnstofgehalte er dalen. Ook zijn er geen trekkers (eigenlijk duwers) meer nodig om de vliegtuigen naar achteren te duwen (een vliegtuig kan op de motoren alleen vooruit taxiën).
Het elektrische taxisysteem is ontwikkeld door de bedrijven Safran en Honeywell en het zal in 2016 commercieel worden toegepast in, hoogstwaarschijnlijk vooral, nieuwe vliegtuigen.

Bron: Futura-Sciences

Minder orkanen door fijnstof

Geplaatst op door
Beantwoorden

De orkaan Sandy in oktober 2012.Orkaan Sandy (oktober 2012): komen er meer orkanen door minder milieuvervuiling?

 

 

 

 

 

 

Het schijnt dat in de voormalige DDR, waar de lucht niet bepaalde schoon was, veel minder astmalijders waren dan in het voormalige, schonere West-Duitsland. Milieuverontreiniging is kennelijk soms wel ergens goed voor. Dat lijkt weer eens onderschreven te worden. Britse onderzoekers hebben hun klimaatrekenmodellen losgelaten op de jaren 1850 tot 2050 en kwamen tot de conclusie dat fijnstof in de lucht waarschijnlijk verantwoordelijk is geweest voor de vermindering van het aantal orkanen in Atlantica in de vorige eeuw. Sedert de jaren ’60, toen de economische activiteit in Atlantica (Amerika en West-Europa) sterk groeide en daarmee de uitstoot van fijnstof en zwaveldeeltjes, daalde het aantal tropische stormen. Sedert als gevolg van milieumaatregelen in de jaren ’90 het aantal zwaveldeeltjes en fijnstof weer daalden, is het aantal stormen weer toegenomen. Althans, daar kwamen de berekeningen op uit.
Eerst onderzochten de wetenschappers van de universiteit van Exeter onder welke omstandigheden zich orkanen voordeden. Ze zagen in de periode vanaf 1850 dat het aantal orkanen door fijnstofvorming afnamen: hoe meer stof hoe minder stormen. De onderzoekers hebben de uitkomsten van hun rekenarij opgeschreven in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Geoscience.

Bron: Der Spiegel

Bacterie ‘poept’ isobuteen

Geplaatst op door
Beantwoorden

C'est sur le site de Pomacle, à 15km de Reims, que sera produit le premier hydrocarbure vert © FRANCOIS NASCIMBENI/AFP

© FRANCOIS NASCIMBENI/AFP In Pomacle, 14 km van Reims, zal voor het eerst ‘groen’ op semi-industriële schaal isobuteen worden geproduceerd

Het einde van de petrochemie is al vaker voorspeld. Sinds ergens in de jaren ’80 de biotechnologie in beeld kwam samen met wat andere technologieën zoals de membraantechniek, werd het eind van de aardoliescheikunde aangekondigd. Dat is niet gebeurd. Maar we laten niet af. In Frankrijk is het bedrijf Global Bioenergies weer eens aan het zagen aan de poten van de petrochemie. Dat bedrijf heeft een proces ontwikkeld, waarbij genetisch aangepaste E-coli-bacteriën isobuteen maken van suikers (normaal maken E coli’s geen isobuteen). Isobuteen is een belangrijk uitgangsstof (jaarlijks zo’n 15 miljoen ton) voor de productie van allerlei chemische producten, onder (veel) meer rubbers en kunststoffen, en wordt ‘bereid’ uit aardolie. Nu nog. Als het proces zich ook op grote(re) schaal bewijst, dat is in de chemische industrie vaak de ‘halsbreker’, heeft de aardolie-industrie er geduchte concurrent bij, die, zegt het bedrijf, nog groen is ook. Dat wil zeggen: het productieproces is zuinig in het afgeven kooldioxide. Er zijn natuurlijk andere processen waar uitgaande van biomassa biobrandstoffen worden gemaakt met behulp van micro-organismen. Een groot probleem is meestal de scheiding: hoe haal ik mijn kostbare waar uit die bacteriesoep? Bij isobuteen (of beter methylpropeen) is die scheiding van ‘soep’ en product geen probleem. Methylpropeen is een gas en zal vanzelf aan de ‘soep’ ontsnappen. Je hoeft het alleen maar af te vangen. Bijkomend voordeel is dat het eindproduct de bacterie niet vergiftigd (voor die bacterie is isobuteen een afvalproduct).
Maar nog steeds moet het proces zich in de praktijk bewijzen. In het Franse Bazancourt-Pomacle (Marne) is een proeffabriek gebouwd, die op (semi)industriële schaal moet laten zien dat het proces ook echt levensvatbaar is. De Franse staat gelooft er in. Die is al met € 5,2 miljoen over de brug gekomen. Een niet zo’n klein probleem is dat de E coli’s moeten worden gevoed met suiker, waarmee dit proces een concurrent wordt van de suikerafnemer. Dat is een zwak punt. Het bedrijf, dat in 2008 is opgericht, zou ook mikken op de ontwikkeling van andere processen voor de productie van ‘aardolie’producten.

Bron: Futura Sciences