Eiwitlego voor biomoleculen

Biolego van gouddeeltjes en eiwitten

Biolego met gouddeeltjes en eiwtten (afb: univ.v.Freiburg)

Duitse onderzoekers hebben een soort legosysteem in elkaar geknutseld om met goud en eiwitten biomoleculen te construeren voor specifieke taken, aangeduid met het letterwoord PABNOA. Daarmee zijn gouddeeltjes en, ringvormige, eiwitten samen te bouwen tot structuren, waarbij de afstanden tussen de verschillende onderdelen nauwkeurig is vast te leggen. Het is de onderzoekers vooral te doen om plasmonische en optische toepassingen. Ook biomaterialen met magnetische eigenschappen zijn er mee te maken. Plasmonica is het vakgebied waarin de wisselwerking tussen elektromagnetische velden en (vrije) elektronen in metaal wordt bestudeerd.
Lees verder

‘Chemisch pincet’ is heel specifiek

Chemisch pincet

Het plaatje is bedoeld om te laten zien hoe een aptameer (een stukje DNA of RNA) het molecuul trombine oppakt en weer loslaat (afb: univ.v.Arizona)

Onderzoekers van de universiteit van Arizona hebben een methode ontwikkeld, waarbij, met behulp van een geleiachtige stof, moleculen bij ‘kop en kont’ worden gepakt en op de juiste plaats weer worden afgeleverd, je zou kunnen zeggen een chemische sorteermachine of beter gezegd scheikundige molecuulbezorging, die zijn/haar nut zou kunnen hebben in de (bio)chemische analyse.
Lees verder

Enzym ‘ontmantelt’ zenuwgas in minuten

fosfortriësterase

De structuur van fosfortriësterase, de inspiratiebron (afb: Wiki Commons)

Het moorddadige boevenregime van Assad in Syrië gebruikte in 2013 hoogst-waarschijnlijk het zenuwgas sarin bij zijn aanval op Aleppo, toen geheel in handen van de opstandelingen met IS nog niet in beeld, waarbij honderden doden vielen en vele gewonden. Voor diplomatiek verkeer redelijk snel werd de dictator (“Ik weet van niks.”) door de rest van de wereld gedwongen zijn voorraden zenuwgas in te leveren. Het vernietigen van die strijdgassen was nog een hels karwei en moest om veiligheidsredenen op zee plaatsvinden. Onderzoekers van de Amerikaanse Northwestern-universiteit schijnen nu een van een op een bacterieel enzym geïnspireerde stof, een metallorganische verbinding, te hebben ontwikkeld, die de zenuwgassen in minuten onklaar maakt.
Lees verder

Chemische ‘machine’ maakt ingewikkelde stoffen

Chemische 'machine'

De chemische ‘machine’ van Burke


Scheikunde is een lastig vak. Er zijn vaak ingewikkelde bereidingsstappen en -methodes nodig om een verbinding te maken en hoe groter de verbinding hoe lastiger het wordt. Onderzoekers van de universiteit van Illinois (VS) hebben een chemische ‘machine’ gebouwd waarmee als ware het lego, ingewikkelde verbindingen, zogeheten ‘kleine moelculen’, opbouwt uitgaande van simpele chemische bouwstenen. Het procédé zou de ontwikkeling van, onder meer, geneesmiddelen aanzienlijk kunnen versnellen.
Lees verder

Ionische vloeistof haalt zeldzame aarden uit spaarlamp

SpaarlampScheikundigen van de KU Leuven ontwikkelden een nieuw methode om met behulp van een ionische vloeistof uit tl’s en spaarlampen de metalen europium en yttrium te isoleren. De metalen zijn meteen bruikbaar in nieuwe lampen. De ionische vloeistof heeft heel wat voordelen boven de klassieke oplosmiddelen. Alleen de beoogde metalen lossen er in op en is de ionische vloeistof zelf herbruikbaar. Lees verder

Nieuwe katalysator kraakt lignine

Structuurformule van lignine

Zo ongeveer ziet de lignine in chemische notatie er uit (afb: WIkicommons)

Lignine is een belangrijke component van hout of beter gezegd planten in het algemeen (rond een kwart van gedroogd hout), maar is chemisch lastig te kraken in voor de mens nuttiger verbindingen. Onderzoekers van de universiteit van Tokio rond Kyoko Nozaki zouden een katalysator hebben ontwikkeld die die klus wel kan klaren. Meteen wordt er dan gespeculeerd over biomassa als basisgrondstof voor de chemische industrie als alternatief voor aardolie.
Lees verder

IJzer voor waterstofproductie beter dan platina

Hydrolysekatalysator

IJzerdeeltjes verpakt in koolstof werken goed als hydrolysekatalysator (afb: Kari Laasonen)

De ontleding van water in waterstof en zuurstof (hydrolyse) kan veel sneller als je die katalyseert met ijzernanodeeltjes in een ‘kooi’ van koolstof, zo bleek Finse onderzoekers. Zo’n katalysator schijnt eenvoudig te maken te zijn en heeft een lange houdbaarheid. Nu wordt daarvoor veelal de dure platinakat gebruikt. De nieuwe katalysator zou beter presteren. Lees verder

Grafeen uit de fabriek (?)

Grafeenproductie op industriële schaal

Opnamen met de rastertunnelmicroscoop (STM) laten zien dat op koperoxide (CuOx) het grafeen keurig netjes aangroeit (afb: Nano Letters)

Onderzoekers van, onder meer, de Rijksuniversiteit Groningen hebben een proces ontwikkeld waarmee het ‘wondermateriaal’ grafeen ook op industriële schaal zou zijn te produceren.
Lees verder

Een ei ontkoken

Eiwitontwarder

De eiwitontwarder van Colin Raston

Een ei ontkoken, zodat het zich weer omvormt tot de keurige gevouwen eiwitten? Het schijnt te kunnen. Is dat dan ook weer dik vloeibaar als het oorspronkelijke ongekookte ei? Wie zal het zeggen. De onderzoekers van het procédé van de universiteit van Californië in Irvine hebben nog niet een heel ei ontkookt. De truc is een rotatieproces waarmee de eiwitten ontward worden, zoals in een gekookt ei, in de hoop dat ze weer tot hun oorspronkelijke vouwing zullen terugkeren. Dat rotatieproces werd in 2013 gepresenteerd door de Australiër Colin Raston, die daarbij aan andere chemische toepassingen dacht. Raston was ook betrokken bij dit onderzoek. Het proces, in feite een scheve centrifuge, zou goede diensten kunnen bewijzen bij het ontwarren van eiwitten die genetische veranderde micro-organismen vaak produceren, maar ook de term ‘kanker’ valt weer. Lees verder

‘Koolstofsponzen’ zouden kooldioxide onschadelijk maken

Blik op de aardeWe worstelen met de afscheidingsproducten van onze overmatige leefwijze, de broeikasgassen. We weten dat het niet goed is, maar hebben niet het lef onze destructieve manier van energievoorziening te veranderen (zie Lima geflopt). Stiekem hopen we op een ‘makkelijke’ technische oplossing. Welnu: men vraagt en de wetenschap draagt aan. Onderzoekers van de Amerikaanse Cornell-universiteit hebben een soort koolstofsponzen ontworpen die kooldioxide afvangen uit, bijvoorbeeld afgassen van krachtcentrales. Lees verder