Categorie archieven: taal

Links- en gemengdhandigheid zou tot meer hersenziektes leiden

Geplaatst op door
Beantwoorden
Linkshandigheid en neurologische aandoeningen

Sommige hersenaandoeningen komen vaker voor bij links- en gemengdhandigen dan bij rechtshandigen (afb: RUB/Marquard)

Is iemands linkshandigheid of gemengdhandig-heid verbonden met neurologische aandoeningen? Het is in ieder geval een feit dat bepaalde neurologische aandoeningen vaker bij die ‘handigheid’ van mensen voorkomen. Een meta-analyse (een analyse van verschillende onderzoeken) lijkt aannemelijk te maken dat links- en gemengdhandigheid met name relatief veel voorkomen bij mensen die lijden aan een stoornis die zich al vroeg in het leven manifesteert en gepaard gaat met taalkundige symptomen. Dan hebben we over, bijvoorbeeld, dyslexie, schizofrenie en autisme. Lees verder →

Oorsprong Indo-Europese talen herleid uit oud DNA

Geplaatst op door
Beantwoorden
Indo-Europese talen

Verspreiding Indo-Europese talen (afb: WikiMedia Commons)

Duizenden jaren oud DNA zou hebben uitgewezen hoe de Indo-Europese taal is ontstaan. ​​Volgens deze theorie ligt de oorsprong van deze taalfamilie bij een voorheen onbekende tak van steppenomaden die ongeveer 6500 jaar geleden ten noorden van de Zwarte Zee leefden. Uit deze voorouders en uit andere groepen ontwikkelde zich de Jamna(ja)cultuur, die de Indo-Europese cultuur naar het Europa van de Bronstijd (3000 tot 80 vC) bracht. De nieuw ontdekte tak zou ook de lang gezochte schakel vormen tussen het Indo-Europees en Anatolisch. Lees verder →

Open DeepSeek zet Amerikaanse ki-wereld in zijn hemd

Geplaatst op door
Beantwoorden

DeepSeekDat hele gedoe rond kunstmatige intelligentie is veel geblaat en gebakken lucht. De Amerikanen dachten zich tegen de concurrentie te kunnen indekken door geavanceerde apparatuur en chips niet naar China te exporteren en bedrijven elders, zoals in Nederland, dat ook te verbieden op straffe van handelsbelemmering. Nu blijken de Chinezen toch in staat te zijn geweest een ki-model te ontwikkelen (DeepSeek, dus) dat de wereld verbaasd. Daar zou door de Chinezen maar iets meer dan vijfmiljoen euro aan zijn uitgegeven.
Lees verder →

Engels groot struikelblok voor niet-Engelstalige wetenschappers

Geplaatst op door
Beantwoorden
Tatsuya Amano

Tatsuya Amano heeft jaren geworsteld met het Engels (afb: uinv. van Queensland)

Engels is zo zoetjes aan de taal van de wetenschap geworden, maar dat is niet per se een voordeel. Voor de niet-Engelstalige wetenschapper is die taal een grote blok aan hun been, zo blijkt uit (in het Engels gepubliceerd) onderzoek. Niet alleen zouden ze tot bijna twee keer langer doen over het lezen van een (Engelstalig) artikel, maar gebrek aan kennis van het Engels maakt ook hun inbreng in het (Engelstalige) discours lastig zo dat dat gebrek dat al niet geheel onmogelijk maakt. Dat is al vaker geconstateerd, maar nu wordt in de mode van de tijd kunstmatig intelligente hulp als oplossing gezien voor een prangend probleem. Lees verder →

ChatGPT haalt wetenschappers links (en rechts) in

Geplaatst op door
Beantwoorden
ChatGPT

ChatGPT schijnt het druk te hebben (afb: blog ChatGPT)

Er is veel te doen om de ki-bot ChatGPT (en ik=as doe vrolijk mee), maar het persbericht bij Science Daily van het MIT deed me beide wenkbrauwen ernstig fronsen. Onderzoek zou hebben uitgewezen dat ’taalmodellen’ als ChatGPT een nieuwe taak leren op basis van maar een paar voorbeelden, meldt dat persbericht. Huh? Hebben de programmeurs bij OpenAI dat niet vooraf bedacht toen ze dat algoritme ‘bekokstoofden’ en is dit (toevallige) bijvangst (of meerwaarde)? Of weten de onderzoekers niet wat de makers van OpenAI voor ogen stond toen ze dat algoritme schreven?
Hoe dan ook: ze (dat zijn de MIT-onderzoekers) ontdekten dat deze ’taalmodellen’ zelf kleinere lineaire modellen schrijven in hun ‘verborgen lagen’, waardoor de ki-bot makkelijk nieuwe taken aan kan.
Lees verder →

Ondertitelen wordt ook elders populairder

Geplaatst op door
Beantwoorden

Ondertiteling Eerlijk gezegd dacht ik altijd dat ondertiteling er alleen was voor de kleinere taalgebieden en voor gehoorgestoorden, maar tegenwoordig zie je in Nederlandse series en films in Vlaams België ondertiteld worden en omgekeerd in Nederland Vlaamse. In 99 van de honderd gevallen is dat vreselijke flauwekul. Je moet een klein beetje meer moeite doen.
Hoe doen ze dat in grotere taalgebieden. Ondertitelen ze in Australië of Amerika Engelse films en series, in Duitsland Zwitserse? Je kun natuurlijk synchroniseren, maar daar los je het probleem niet helemaal mee op. Het lijkt er op dat ondertitelen vaak gebeurt, vooral bij videodiensten zoals Netflix.  Is dat een vorm van luiheid (geen moeite willen doen iets afwijkend taalgebruik te ‘decorderen’?) of bang dat je door die inspanning iets wezenlijks mist? Dat lijkt er op, maar er zijn meer oorzaken zoals de betere geluidstechniek. Lees verder →

Luidruchtige mens maakt conversatie dolfijnen moeilijk

Geplaatst op door
Beantwoorden
Lawaai en dolfijnen

Het proefbad van de twee dolfijnen in Bristol (afb: univ. van Bristol)

De diersoort mens is een ernstige verstoorder van het leven op aarde (ook het eigen). Vanwege het lawaai dat de mens op zeeën maakt moeten zeedieren om te kunnen communiceren steeds harder tegen elkaar schreeuwen, zo bleek uit onderzoek bij dolfijnen. Daar lijdt hun samenwerking onder. Lees verder →

Een 2500 jaar oud grammaticaal probleem in Sanskriet is opgelost

Geplaatst op door
Beantwoorden

Taalmachine van Pāṇini is met Rajpopats ontdekking ‘vervolmaakt’ (afb: univ. van Cambridge)

Althans, daar lijkt het op. Rishi Rajpopat, een promovendus uit India aan de universiteit van Cambridge, lijkt het grammaticale probleem in het Sanskriet te hebben opgelost. Met zijn ontdekking kan ook de computer overweg met de ’taalmachine’ van Pāṇini, die zo’n 2500 jaar oud is. Het Sanskriet is al lang een dode taal maar wordt nog steeds gebruikt in onder meer het hindoeïsme en andere godsdiensten. Lees verder →

Apenpokkenvirus zou stigmatiserend zijn

Geplaatst op door
Beantwoorden

Brulaap in actie

Een protesterende (brul)aap?

De Wereldgezondheidsorganisatie heeft vandaag een andere benaming voor apenpokken gelanceerd. De ziekte zal voortaan bestempeld worden als ‘mpox’, waar, godbetert, de m voor monkey staat (‘aap’ in het Engels). De naamsverandering komt er volgens de WHO wegens ‘racistisch en stigmatiserend taalgebruik’. Ik begrijp hier geen reet van of hebben de apen geprotesteerd?

Bron: De Morgen

Praten bomen met elkaar? Natuurlijk (zegt Irene)

Geplaatst op door
Beantwoorden
Justine Karst

Justine Karst (afb: univ Brits Columbia)

Irene von Lippe Biesterfeld,  oudste zuster van ex-koningin Beatrix, is op latere leeftijd met bomen gaan praten. Ik vond destijds dat die mooie(re) zus van Bea daarmee bewees dat ze ietwat van het pad was geraakt, maar ik zou het wel eens helemaal mis kunnen hebben. Ik lees in de New York Times dat bomen onderling met elkaar zouden kunnen praten, waarom dan niet met mooie prinsessen? Lees verder →