Autoimmuunziekten ontstaan door fout in ‘leerproces’ T-cellen (?)

B-cellen in zwezerik

Tot nu toe was duister wat die B-cellen (groen) in de zwezerik deden (afb: Jan Böttcher & Thomas Korn TU München)

Bepaalde afweercellen, T-cellen, moeten eerst leren wie of wat vriend of vijand zijn en niet het eigen systeem aanvallen. Dat ‘leerproces’ vindt plaats in de zwezerik ( ook wel thymus genoemd) met als ‘leraren’ epitheelcellen. Daar zijn, zo blijkt, B-cellen onmisbaar voor. Als daar iets fout gaat dan kan een autoimmuunziekte ontstaan waarbij afweercellen (onderdelen van) het eigen systeem aanvallen. Tenminste, dat zou zijn bewezen bij de immuunziekte neuromyelitis optica, een ziekte die lijkt op multipele sclerose. Lees verder

Membranen voor cellen ontstaan makkelijk spontaan

Jupitermaan Europa

Jupitermaan Europa (afb: WikiMedia Commons)

Hoe het leven ontstaan is is nog steeds duister. Belangrijk voor het ontstaan van leven zijn de celwanden en/of -membranen. Die blijken gemakkelijk gevormd te worden in alkalische heetwaterbronnen (pH 9) met een snufje waterstof (H2, bicarbonaat (HCO3) en magnetiet (Fe2O3). Na zo’n zestien uur borrelen hadden zich, onder veel meer, vetzuren gevormd tot een lengte van achttien koolstofatomen, zagen onderzoekers rond Graham Purvis van de universiteit van Newcastle (VK). Vetzuren vormen vanwege hun ‘ambivalente’ houding tegenover water (deels afstotend, deels aantrekkend`) makkelijk holle vetbolletjes. Lees verder

Apen herkennen elkaar van de foto, soms jaren later

Proefopstelling herkenning mede-apen

De proefopstelling die Laura Lewis en haar medeonderzoeksters gebruikten (afb: Laura S. Lewis)

Het lijkt er op dat chimpansees en bonobo’s die elkaar hebben leren kennen elkaar jaren later weer (van een foto) herkennen, ontdekten onderzoeksters rond Laura S. Lewis van de universiteit van Californië in Berkeley , zelfs na 26 jaar nog. Dat is een vaardigheid die complexe samenlevingen mogelijk maakt. Lees verder

Australië bouwt een computernetwerk dat hersens ‘nadoet’

DeepSouth (afb: WSU)

Het internationale centrum voor neuromorfe systemen van de universiteit van West-Sydney bouwt een elektronisch systeem, DeepSouth gedoopt, dat de biologische processen in de hersens ‘nadoet’. We praten dan over een netwerk dat zo’n 228 000 000 000 000 (280 biljoen) signalen per seconden moet verwerken die via de synapsen van hersencellen worden doorgegeven. Dat zou ongeveer de hoeveelheid zijn die ook in onze hersens secondelijks wordt doorgegeven. Dit systeem moet een beter idee geven hoe hersens werken, die ook zouden kunnen leiden tot toepassingen. Lees verder

Lysosomen in de cel blijken evenwichtskunstenaars

Lysosoomschakelaar

Signaallipiden zorgen voor de omschakeling van de functie van lysosomen. In de hongertoestand breken ze eiwitten af (afb: Volker Haucke et. al/Cell)

Lyso wat?, zullen velen onder ons vragen. Nooit van gehoord. Lysosomen zijn celorgaantjes waar de rommel in een cel wordt opgeruimd (en hergebruikt). Ze hebben een rol in de groei en deling van een cel, maar houden ook in de gaten of er voldoende voedsel aanwezig is. Het blijkt dat afhankelijk van de aan- of afwezigheid van voedingsstoffen die lysosomen kunnen worden omgevormd tot ‘voedselvoorzieners’. Daarbij fungeert een signaallipide als schakelaar tussen beide in feite tegengestelde functies. Mogelijk dat het functioneren van die opruimers/voedselvoorzieners een rol spelen in bepaalde hersenziektes zoals Alzheimer, speculeren de onderzoekers. Lees verder

Darren lijken allesbehalve flierefluiters

Bijenvolgsysteem BeesBook

Het bijenvolgsysteem BeesBook

Mannetjesbijen, darren, zijn altijd voorgesteld als lui. Ze laten zich het door de werksters aangevoerde eten goed smaken in ruil voor hun seksuele diensten. Ronddarren heeft de betekenis van totaal zonder doel of daad in de rondte lopen, maar het beeld zou niet kloppen, stellen onderzoeksters van de universiteit van Konstanz en van het Max Planckinstituut voor diergedrag. Lees verder

Kwallen zijn best intelligent (voor hun doen)

Tripedalia cystophora (tropische dooskwalletjes)

De tropische dooskwalletjes kijken via hun rhopalia (‘ogen’; B) (afb: Jan Bielecki et. al./Cell)

Kwallen hebben geen brein, maar toch kunnen die dieren leren van ervaringen, zouden onderzoekers voor het eerst hebben ontdekt. Ze leerden  tropische dooskwalletjes (Tripedalia cystophora) obstakels te vermijden. Die ontdekking haalt het idee onderuit dat een centraal brein noodzakelijk is voor het aanleren van lastige zaken en zou een nieuw licht (kunnen) werpen op de evolutionaire wortels van leren en geheugen. Lees verder

Een ‘antivaccin’ ontwikkeld voor autoimmuunziektes (?)

multiple sclerose

Myeline rond de zenuwceluitlopers wordt in een autoimmuunreactie afgebroken

Het lijkt er op dat onderzoekers een methode hebben gevonden om een ‘antivaccin’ te ontwikkelen tegen autoimmuun-ziektes zoals multiple sclerose, reuma  of lupus door een suiker toe te voegen aan het door het eigen afweersysteem als ‘vijandig’ beschouwde eigen antigeen en dat ‘aan te bieden’ aan de lever. Bij muisjes werkte de aanpak. Lees verder

Waarom er geen kangoeroes in Bali zijn (en geen tijgers in Australië)

De Wallacelijn

De Wallacelijn (afb: WikiMedia Commons)

Met behulp van een nieuw rekenmodel hebben onderzoekers geprobeerd te verklaren hoe het komt dat er miljoenen jaren geleden meer diersoorten van Azië naar Australië migreerden en veel minder de andere kant op. Het lijkt er op dat het klimaat daarbij een grote rol heeft gespeeld (maar ligt dat niet erg voor de had? as) maar ook de tektoniek. Lees verder

Niet eerder waargenomen embryocel beschermt ontwikkeling vrucht

mensembryo

Mensembryo

Het persbericht spreekt over een nieuw celtype, maar dat is natuurlijk kul. Dat was alleen nog niet eerder ontdekt zoals er nog zoveel te ontdekken valt aan het bijster ingewikkelde systeem dat leven heet, zeker als het over meercellige organismen gaat. Dat ‘nieuwe’ celtype zou ervoor zorgen dat het embryo zich op de juiste manier ontwikkelt, speculeren de onderzoeksters. Daarbij gaan die cellen zover zichzelf op te offeren voor het goede verloop van die ontwikkeling. Lees verder