Zebravisjes (afb: WikiMedia Commons)
Een nieuwe studie moet meer duidelijkheid brengen welke cellen betrokken zijn bij het herstel van het ruggenmerg van het zebravisje. In een onverwachte bevinding toonden de onderzoeksters aan dat overleving en aanpassingsvermogen van de afgesneden neuronen zelf vereist zijn voor volledige regeneratie van het ruggenmerg. Verrassend genoeg spelen stamcellen die in staat zijn nieuwe neuronen te vormen daarbij een aanvullende rol. Lees verder
Daar zit jouw zwezerik
Embryonaal weefsel van een zebravisje. Het bruine magneetbolletje wordt voor krachtmetingen gebruikt (afb: Otger Campàs et al.)
De vleugschijf van een fruitvliegje voor (l) en na de eversie. Donkerder grijd is de vleugelschijfzak (afb: Natalie Dye et al./Science)
Een belangrijke vraag in de biologie is hoe de vorm van weefsel van meercellige organismen wordt gestuurd. Onderzoeksters rond Natalie Dye van de technische universiteit in Dresden denken nu een mechanisme gevonden te hebben waarmee weefsels kunnen worden ‘geprogrammeerd’ om van een platte toestand over te gaan in een driedimensionale vorm. Het is dan wel de vraag of die fundamentele vraag daarmee is beantwoord voor alle meercelligen. Lees verder
Muizenembryo. De chromosomen en celmembranen zijn zichtbaar gemaakt voor de microscoop met behulp van lichtgevende eiwitten (afb: PNAS)
Op de een of andere manieren ontwikkelen zich in een embryo op verschillende plaatsen ander cellen (en dus weefsels) in een sublieme vorm van zelforganisatie. David Brückner en Gašper Tkačik van het Instituut voor Wetenschap en Technologie Oostenrijk (ISTA) hebben nu een wiskundige aanpak ontwikkeld waarmee ze dit proces kunnen doorgronden en de optimale parameters ervan kunnen voorspellen. Lees verder
Het genoom van de Tmesipteris-oblanceolatavaren is voorlopig de grootste. Vooral planten blijken enorme genomen te hebben (rechts) (afb: Ilia Leitch et. al/Cell)
Een plant, in feite een parasiet die geen eigen wortels heeft en groeit op een boombast, schijnt het langste DNA te hebben (pdf-bestand) dat tot nu toe gevonden is. Uitgerekt zou dat molecuul maar liefst zo’n 106 m lang zijn (het DNA-molecuul van de mens uit, uitgerekt, zo’n 2 m lang). Er zijn meer planten die bijzonder grote DNA-moleculen hebben. Waarom dat zo is is voor de biologen en genetici onder ons nog steeds een groot vraagstuk. Lees verder
De vier bioprocessoren met als kern heuse hersencellen (afb: FinalSpark)
Het jonge Zwitserse bedrijf FinalSpark schijnt ingezet te hebben op bio. Al vaker is onderzoek gedaan naar DNA als reken- of opslagmateriaal, maar FinalSpark denkt dat hersencellen daar beter voor geschikt zijn. Dat zal nog niet zo eenvoudig zijn, want levende cellen moeten gevoed worden. Groot voordeel van een biocomputer is dat die vele malen minder energie verstookt dan de elektronische, maar hoe hij je die in leven? Lees verder
De Argentijnse mier (afb: WikiMedia Commons)
Mieren die suiker kregen met een ‘scheut’ caffeïne als beloning wisten beter de plek te vinden waar ze de beloning kregen dan de mieren die geen cafeïne hadden gekregen maar alleen suiker. Overigens bleken de koffiemieren niet harder te gaan lopen dan de zondermieren. Ze vonden gewoon een kortere route. De proeven werden gedaan met de Argentijnse mier, een soort die tegenwoordig over de hele wereld wordt aangetroffen en als schadelijk worden gezien.
Lees verder
Het Y-chromosoom
Als bij muisembryo’s de aanmaak van zes kleine RNA-moleculen (microRNA’s) dan blijken vruchten met het mannelijke Y-chromosoom toch vrouwtjes te worden, zo konden onderzoekers rond Rafael Jiménez van de universiteit van Granada (Sp) constateren. Die microRNA’s blijken een belangrijke rol te spelen in de geslachtsbepaling van zoogdieren (in ieder geval van muisjes). Kennelijk maken niet alleen de geslachtschromosomen (de X– en Y-chromosoom) uit of een foetus mannelijk of vrouwelijk wordt. Lees verder
De structuur van eiwitten zegt veel over zijn functionaliteit
De vorm van een eiwit zegt veel over waar dat voor dient. Tot niet zo heel lang geleden moest die vorm vaak met veel moeite worden achterhaald, tot Google in 2019 met AlphaFold op de proppen kwam. Dat schijnt het eiwitonder-zoek, in combi-natie met kunst-matige intelligentie, een heel eind op weg gebracht te hebben. Nu kan AlphaFold ook de structuur (en daarmee wisselwerking met andere verbindingen) voorspellen van andere biomoleculen dan eiwitten. Lees verder