Categorie archieven: scheikunde

Groener alternatief voor bisfenol A

Geplaatst op door
Beantwoorden

Bisfenol A (BPA) is een chemische verbinding die in grote hoeveelheden wordt gebruikt (voornamelijk voor de productie van kunststoffen), maar toxicologisch en ecologisch, om het zacht te zeggen, niet helemaal onverdacht is. Kaleigh Reno van de universiteit van Delaware vertelde het voorjaarscongres van de Amerikaanse vereniging van scheikundigen ACS een groener alternatief voor bisfenol A ontwikkeld te hebben, dat gebaseerd op het houtbestanddeel lignine, maar dat niet de ongewenste hormonale werking van bisfenol A zou hebben. Het alternatief zou met een jaar of vijf op de markt kunnen zijn. Lees verder →

Nieuwe kat maakt goedkoop (?) van aardgas alcoholen

Geplaatst op door
Beantwoorden
Roy Periana

Roy Periana

Met een nieuwe katalysator zijn onderzoekers van het Amerikaanse Scripps-instituut in Florida  er in geslaagd aardgas onder relatief milde omstandigheden om te zetten in alcoholen als methanol en ethanol (‘gewone’ alcohol). De reactie verloopt bij de relatief lage temperatuur van 180°C. Bij alternatieve syntheseroutes zijn temperaturen van  500 en meer graden nodig. Deze synthese zou de petrochemie en kunststofindustrie wel eens op zijn kop kunnen zetten, denken de onderzoekers. Zo’n vaart zal het voorlopig nog wel niet lopen. Lees verder →

Pilaartjes zouden thermoelektriciteit drastisch veranderen

Geplaatst op door
Beantwoorden
thermoelektrische zuiltjes

De nanozuiltjes zouden de warmtegeleiding verminderen, maar de elektrische geleiding ongemoeid laten (afb.: Mahmoud Hussein)

Thermoelektriciteit is een techniek om warmte direct om te zetten in stroom, zonder de tussenkomst van potjes kokend water en stoom. Onderzoekers van de universiteit van Colorado rond Mahmoud Hussein schijnen een methode ontwikkeld te hebben waarmee thermoelektrische materialen aanzienlijk beter presteren. Die methode houdt een belofte in dat we  al die warmte die we nu nog ongebruikt de atmosfeer in sturen op een dag een nuttige bestemming kunnen geven. Nanopilaartjes schijnen daarbij een cruciale rol te spelen. Lees verder →

DENAQ geeft bijna blinde muizen weer wat ‘zicht’

Geplaatst op door
Beantwoorden
Netvlies

Een doorsnede van het netvlies. De blauwe cellen (R) zijn de staafjes, de rode (C) de kegeltjes. De ganglioncellen (G) vormen de verbindingen met de hersens (Ax voor axonen) (afb: Wikicommons)

Retinitis pigmento-sa en ouderdoms-maculadege-neratie zijn vrij veel voorkomen-de oogziektes. Daarbij laten de lichtgevoelige cellen in het netvlies (de kegeltjes en staafjes) het afweten, waardoor het gezichts- vermogen ernstig wordt aangetast tot aan volslagen blindheid aan toe. Er zijn behandeling-en om dat proces te vertragen, maar genezing, laat staan de omkering van het ziekteproces, is niet mogelijk. Toch blijkt een simpele therapie, waarbij de stof DeNAQ wordt ingespoten, te leiden tot het herstel van de lichtgevoeligheid, zo toonde onderzoek bij muizen aan. De verbindende ganglioncellen bleken de taak van de kegeltjes en staafjes een paar dagen  te hebben overgenomen. Een begin? Lees verder →

Komt de groene chemie er dan toch?

Geplaatst op door
Beantwoorden
5-HMF

5-hydroxymethylfurfural kan dienen als uitgangsstof voor een groot aantal producten (afb: AVA Biochem)

Al vaak is de doorbraak van de groene chemie aangekondigd, maar op het moment draait het overgrote deel van de chemische industrie nog steeds op aardolie. Groen (biomassa) als basis voor onze behoefte, dat zou toch mooi zijn, maar het blijkt lastig. Het technologische instituut in Karlsruhe (KIT) denkt met een procédé voor de synthese van 5-hydroxymethylfurfural (5-HMF) een doorbraak, daar gaan we weer, bij de benutting van vernieuwbare grondstoffen te hebben bewerkstelligd. Begin dit jaar is in het Zwitserse Muttenz bij AVA Biochem een industriële installatie met de productie begonnen. 5-HMF is een prima uitgangsstof en overigens ook natuurlijk (tussen)product, dat wel gebruikt is als smaak’verbeteraar’.
Lees verder →

Een batterij die op loopt stijfsel

Geplaatst op door
Beantwoorden
Percival Zhang

Rechts op de foto Percival Zhang

Onderzoekers van het Amerikaanse Virginia Tech-instituut hebben een batterij ontwikkeld die loopt op stijfsel (of eigenlijk vooral suiker). Die zou tien keer meer energie kunnen bevatten dan de veelgebruikte lithium-ionbatterijen van dezelfde afmetingen. Waarom heeft nooit iemand daar eerder aan gedacht, denk je dan. De suikerbatterij zou in een jaar of drie op de markt kunnen komen. Opladen doe je door er een schep stijfsel in te gooien. Lees verder →

Nou is het het leven weer in klei begonnen…

Geplaatst op door
Beantwoorden
Kleileven

Schematische voorstelling van de eiwitproductie in een (klei)hydrogel (afb.: Nature-artikel)

Hebben we net een paleontoloog (fossieldeskundige) gehad die zeker weet hoe het leven op aarde een aanvang nam, nu moeten we die mededeling weer met een korrel zout nemen, (b)lijkt. Onderzoekers van de Amerikaanse Cornell-universiteit beweren dat het leven begonnen is in klei. Ze hebben hun stelling proberen te onderbouwen door in klei met behulp van DNA en aminozuren eiwitten te produceren. Hypothese nummer zoveel (met wat onderbouwing, dat wel). Lees verder →

Computer geëerd met Nobelprijs scheikunde

Geplaatst op door
Beantwoorden
Nobelprijs scheikunde

Het actieve ‘hart’ van een molecuul (hier het enzym multi-koperoxidase) wordt kwantummechanisch beschreven, de rest (geel) met klassieke natuurkunde (foto: Nobel-commissie)

Een, van origine, Oostenrijker, een Zuid-Afrikaan en een Israëliër hebben de Nobelprijs voor scheikunde gekregen voor de ontwikkeling van modellen voor complexe chemische verbindingen, zoals die veel voorkomen in biologische processen. Het drietal- Martin Karplus (A), Michael Levitt (ZA) en Arieh Warshel (Is) – legden de basis voor hun systeem in de jaren ’70. Het fraaist zou zijn die modellen te beschrijven in kwantummechanische termen, maar de rekentuigen uit die tijd (en ook nu nog) konden de enorme rekenpartijen die daarmee gepaard zouden gaan niet aan en de drie combineerden kwantummechanica voor de actieve ‘kern’ van de verbinding en en ‘gewone’ mechanica voor de rest. Lees verder →

Programmeertaal ontwikkeld om DNA te synthetiseren

Geplaatst op door
Beantwoorden
Chemische computer

Kunstenaarsimpressie van de gedachte chemische computer (foto: universiteit van Washington)

Het moet mogelijk zijn net zoals bij computers, een programmeertaal/computer te ontwikkelen waarmee stukken DNA zijn te maken die een bepaalde chemische ’taak’ uitvoeren. Op de keper beschouwd is scheikunde eigenlijk ook een vorm van programmeren: Als stof A in contact wordt gebracht met stof B onder die en die omstandigheden, dan ontstaan stoffen C en D. Zoiets. Met DNA is het allemaal wat ingewikkelder. Daarmee zou je een heel ‘netwerk’ aan chemische reacties kunnen sturen. Onderzoekers van de universiteit van Washington hebben een ‘programmeertaal’ ontwikkeld, die dienstig zou zijn voor het stroomlijnen van een hele serie chemische reacties. Lees verder →

Ultrakoude neutronen bieden kijkje in de nanowereld

Geplaatst op door
Beantwoorden
Valerie Nesvisjevki

Valerie Nesvisjevki (foto: ETHZ)

Al zo’n jaar of zestig worden uiterst koude neutronen (ongeladen kerndeeltjes) gebruikt om een verklaring te vinden voor de oorsprong van materiaal in het heelal en voor hoe de zwaartekracht past in het algemene krachtenplaatje. Nu blijken die ultrakoude neutronen (ukn’s) ook een beeld te kunnen geven van hoe uiterst kleine deeltjes langs een oppervlak bewegen, zoals virussen langs een celmembraan. Het lijkt er op dat de uiterste koude neutronen scheikundigen, biologen en ingenieurs een kijkje kunnen gunnen in een tot nog toe onzichtbare wereld. Lees verder →