Nobelprijs scheikunde naar drie klikchemici

Carolyn Bertozzi

Carolyn Bertozzi (afb: WikiMedia Commons)

Carolyn Bertozzi, Morten Meldal  Barry Sharpless kregen gedrieën de Nobelprijs voor scheikunde voor hun bijdrage van de klikscheikunde, een vakgebied dat je ook legochemie zou kunnen noemen. Je klikt als het ware de diverse bestanddelen aan elkaar om ingewikkelder verbindingen te maken, waar de natuur geen problemen mee zou hebben, maar voor menselijke scheikundigen vaak een niet op te lossen probleem mee hebben. Tot voor de ‘ontdekking’ van de klikscheikunde. Lees verder

Nobelprijswinnaar Paul Crutzen overleden

Crutzen

Paul Crutzen (l) ontvangt de Nobelprijs in december 1995 uit handen van de Zweedse koning Karel XVI Gustaaf (afb: ABC News)

Niet lang nadat Nobelprijswinnaar Martin Veltman is overleden heeft ook een andere Nederlandse Nobelgelauwerde, Paul Crutzen, het tijdelijke voor het eeuwige verwisseld. Hij won de Nobelprijs voor zijn aandeel in het onderzoek naar het gat in de ozonlaag. Crutzen werd 87 jaar. Lees verder

Nobelprijs voor ijsmicroscoop die een inkijk in het leven geeft

Overexpressie Clp-protease in de mitochondriën

De structuur van eiwitten (hier Clp-protease) is wezenlijk voor hun functie (afb: Wiki Commons)

Misschien is dat een gebrek aan Nobelprijzen, maar het lijkt me een beetje vreemd dat de Nobelprijs voor de scheikunde dit jaar naar de ontwikkelaars van een apparaat gaan. Weliswaar zijn met dat apparaat, een cryoelektronenmicroscoop,  biomoleculen op atoomschaal waar te nemen, maar toch het blijft een apparaat. De gelauwerden zijn: Richard Henderson, Jacques Dubochet en Joachim Frank. Hun microscoop koelt zijn monsters razendsnel tot de temperatuur van vloeibare stikstof (-90°C). Lees verder

Nobelprijs scheikunde voor molmachines

De nanoauto van Nobelprijswinnaar Ben Feringa

De nanoauto van Feringa. Leuk zo’n ding, maar wat moet je er mee?

Een hoera, er is weer eens een Nederlander die de Nobelprijs krijgt: Ben Feringa van de universiteit van Groningen. Hij moet die prijs wel delen met de Brit Fraser Stoddard en de Fransman Jean-Pierre Chauvage. Hun gemeenschappe-lijke thema is de ontwikkeling van moleculaire machines, molmachines. Daar wordt al jaren aan gewerkt en sommigen, inclusief de drie prijswinnaars, zien een grote toekomst voor molmachines weggelegd in, onder meer, gerichte medicijnafgifte maar ook in de elektronica en op energiegebied. Er zijn nog steeds sceptici die molmachines wel leuke dingetjes vinden, maar waar niet zo veel mee te doen valt. Lees verder

Nobelprijs voor de fysica achter supergeleiding e.d.

Hogetemperatuursupergeleiders

In de jaren ’80 maakte de kritische temperatuur waar beneden supergeleiding heerst een ‘sprong’ . Toch is nog steeds niet duidelijk hoe supergeleiding werkt, ondanks het werk van de drie kersverse Nobelprijswinnaars.

De Nobelprijs voor de natuurkunde 2016 is toegekend aan drie Britse wetenschappers die een ongewone materiaaltoestand ontdekten in de wereld van de elementaire deeltjes: David Thouless, Duncan Haldane en Michael Kosterlitz. De door het drietal met wiskundige middelen bestudeerde exotische fases zouden wezenlijk zijn voor supergeleiding, wrijvingsloze vloeistoffen en het gedrag van ultradunne magneetlagen. Lees verder

Ranglijst ‘beste’ universiteiten volslagen ondeugdelijk

Nian Cai Liu, universiteiten-top 500

Nian Cai Liu: van de lijst: …geen verstand van bibliometrie..

Er zijn er meer, zoals die van de Times Higher Education, maar die van Sjanghai wordt minstens zo veel geciteerd voor borstklopperij. Die ranglijst werd voor het eerst opgesteld in 2003 door de Jiaotong-universiteit in Sjanghai en rangschikt jaarlijks de 500 ‘beste’ universiteiten. Volgens de Franse krant Le Monde klopt er van die ranglijst geen bal, omdat criteria waarmee die gemaakt wordt niet deugen. Drie Franse onderzoekers noemde het klassement in 2009 een ranglijst zonder enige waarde. Lees verder

Rus geeft Watson Nobelmedaille terug

NobelmedailleKennelijk had Nobelprijswinnaar James Watson geld nodig, want hij bood de fysieke blijk van de prijs te koop aan. Dat leverde hem zo’n € 3,7 miljoen op. Nu blijkt de koper een rijke Rus te zijn, Alitsjer Oesmanov.  Hij is van plan de Nobelmedaille aan Watson terug te geven en wil dat het geld wordt gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek. Lees verder

Nobelprijs scheikunde voor nanomicroscopie

Nobelprijswinnaars scheikunde 2014

Vlnr: Eric Betzig, Stefan Hell, en William Moerner (foto: Wikimedia Commons)

Twee Amerikanen en een Duitser hebben de Nobelprijs voor scheikunde gekregen voor hun bijdragen aan de ‘slechting’ van de diffractiegrens in de microscopie, waardoor met microscopen nu ook de wereld van de cel is te bestuderen. Eric Betzig, Stefan Hell en William Moerner delen de prijs “voor de ontwikkeling van hoge resolutie fluorescentiemicroscopie”, zo heet het in Stockholm. Het is overigens wel opmerkelijk dat de prijs voor scheikunde naar een ontwikkeling gaat die nauwelijks iets met scheikunde te maken heeft. Lees verder

Nobelprijs voor blauw licht

Nobelprijswinnaars natuurkunde 2014

Vlnr: Isamu Akasaki, 85, Hiroshi Amano, 54, en Shuji Nakamura, 60

Drie Japanse onderzoekers  hebben vandaag te horen gekregen dat ze de Nobelprijs voor natuurkunde hebben gewonnen met hun bijdrage aan de ontwikkeling van blauwe lichtdiodes (leds). Isamu Akasaki, Hiroshi Amano en de tot Amerikaan genaturaliseerde Shuji Nakamura zorgden met de ontwikkeling van de blauwe led dat deze relatief energiezuinige technologie ook gebruikt kon worden voor verlichting. Rode en groene leds waren er al lang.
Lees verder

Computer geëerd met Nobelprijs scheikunde

Nobelprijs scheikunde

Het actieve ‘hart’ van een molecuul (hier het enzym multi-koperoxidase) wordt kwantummechanisch beschreven, de rest (geel) met klassieke natuurkunde (foto: Nobel-commissie)

Een, van origine, Oostenrijker, een Zuid-Afrikaan en een Israëliër hebben de Nobelprijs voor scheikunde gekregen voor de ontwikkeling van modellen voor complexe chemische verbindingen, zoals die veel voorkomen in biologische processen. Het drietal- Martin Karplus (A), Michael Levitt (ZA) en Arieh Warshel (Is) – legden de basis voor hun systeem in de jaren ’70. Het fraaist zou zijn die modellen te beschrijven in kwantummechanische termen, maar de rekentuigen uit die tijd (en ook nu nog) konden de enorme rekenpartijen die daarmee gepaard zouden gaan niet aan en de drie combineerden kwantummechanica voor de actieve ‘kern’ van de verbinding en en ‘gewone’ mechanica voor de rest. Lees verder