Het gat in de ozonlaag dicht zich

Herstel ozonlaag

Het ging in 2024 goed met het herstel van de ozonlaag (afb: WMO)

Al jaren verschijnen over dat gat in de ozonlaag wisselende berichten, maar volgens de Wereldmeteorologische Organisatie van de Verenigde Naties zou die zich goed herstellen en binnen enkele decennia (uiterlijk 2066) overal weer op het niveau van de jaren ’80 zijn. Dat is vooral te danken aan het de overeenkomst die onder aanvoering van de VN tot stand is gekomen, het Montrealprotocol, waar in besloten werd de ozonlaagbeschadigende stoffen (halogeenverbindingen) die werden gebruikt als drijfgassen en koelmiddelen te verbieden. Inmiddels zou de productie van die halogeenverbindingen (hcfk’s e.d.) vrijwel geheel (99%) zijn gestaakt. Lees verder

Uitgerangeerde satellieten slecht voor klimaat en ozonlaag (?)

Ruimtepuin

Er cirkelt heel wat troep rond de aarde (afb: Astroscale)

Er cirkelen momenteel meer dan 9000 satellieten rond de aarde, die het weer bijhouden, verbinden, ons de weg wijzen en de aarde in de gaten houden. Tegen 2040 zouden er meer dan 60 000 kunnen zijn. Nieuw onderzoek maakt aannemelijk dat de uitstoot van afgedankte satellieten uit hun baan gestoten worden en verbranden, in de toekomst aanzienlijk zal zijn met gevolgen voor het herstel van het ozongat en het klimaat. Lees verder

Verbranding uitgediende satellieten slecht voor ozonlaag

KNMI-Ozonlaag in oktober 2010

Het ‘ozongat’ is nog steeds aanwezig (1 oktober 2010) (afb: KNMI)

Er draaien steeds meer satellieten rond de aarde en dat is niet per se goed nieuws, want die duizenden satellieten raken steeds sneller ‘versleten’. Dan worden ze afgedankt en verbranden op weg naar beneden. Dat heeft gevolgen voor de aardatmosfeer. Zo raakt de ozonlaag aangetast, die aardbewoners beschermt tegen al te agressief uv-licht. Lees verder

Ozonveilige koelmiddelen kunnen extreem broeikasgas vormen

Gat in de ozonlaag (ESA)

Gat in de ozonlaag (afb: ESA)

Het protocol van Montréal wordt gezien als een van de weinige wereldwijde afspraken die ook tot succes hebben geleid. De wereld schakelde over op de ozonveilige koelmiddelen zoals hfk’s (fluorkoolwaterstoffen) en de wereld leek van zijn gat in de ozonlaag verlost te zijn. Nu blijkt dat die koelmiddelen in de atmosferen kunnen reageren en fluoroform (CHF3, de fluorvariant van chloroform) kunnen vormen, een stof die 14 800 maal erger is als broeikasgas dan kooldioxide. Tja. Lees verder

Gat in de onzonlaag gaat maar niet weg

gat ozonlaag september 2021

Het gat op 15 september 2021 (afb: Copernicus)

Jarenlang konden we horen dat de mens tijdige en succesvol het gat in de ozonlaag had gedicht door het verbod van bepaalde drijfgassen (cfk’s), maar de laatste jaren leek het minder goed te gaan met dat ‘gat’. Onderzoeksters denken dat de gehalogeneerde drijfgassen niet de oorzaak zijn voor dat ‘gat’ boven de Zuidpool. Lees verder

Ozongat boven Zuidpool weer groter geworden

Gat in de ozonlaag (ESA)

Gat in de ozonlaag (afb: ESA)

Volgens de Europese ruimtevaartorganisatie ESA was het gat in de ozonlaag boven Antarctica midden september zo’n 26 miljioen km2 groot, een oppervlakte zo als drie keer Brazilië. Dat zou een van de grootste afmetingen van het ozongat zijn ooit gemeten. Lees verder

Rookdeeltjes natuurbranden tasten ozonlaag aan

Gat in de ozonlaag sep 2000

Gat in de ozonlaag in september 2000 (afb: WikiMedia Commons)

Drijfgassen waren verantwoordelijk voor het gat in de onzonlaag boven de Zuidpool, maar het blijkt dat ook rookdeeltjes van natuurbranden in, vooral, Australië de meehelpen bij de aantasting van de ozonlaag. Die waren verantwoordelijk voor een vergroting met 10% in 2020, stellen onderzoeksters van, onder meer, het MIT in Cambridge (VS). Lees verder

Is het herstel van de ozonlaag echt op de goede weg?

Al een aantal jaren lees en hoor je over het beruchte gat in de ozonlaag, vooral, boven de Zuidpool wisselende berichten. Nu wordt weer gemeld door de groep wetenschappers die het herstel in de gaten houdt dat ‘we op de goede weg zijn’. Dat gat werd vooral veroorzaakt door drijfgassen als cfk’s. In 1987 werd in Montréal een opmerkelijk akkoord gesloten (in feite een voorloper van het Klimaatakkoord) om die drijfgassen te verbieden. Lees verder

PFAS zou simpel afbreekbaar zijn, maar….

Afbraak PFAS

Voorgestelde manier om sommige (?) per- en polyalkylverbindingen (PFAS) af te breken (afb: Nature/Northwestern Univ.)

Organische verbindingen met  halogenen als chloor en fluor zijn vaak lastig afbreekbaar en nogal eens gevaarlijk voor de gezondheid van de mens. Al langer geleden werden drijfgassen en koelmiddelen, bekend onder de afko’s cfk’s (chloorfluorkoolwaterstoffen) en hfk’s (fluorkoolwaterstoffen, verboden vanwege hun rol in de vernietiging van de tegen uv-straling beschermende ozonlaag in de hogere atmosfeer. De laatste jaren zijn ook de halogeenverbindingen die bekend zijn onder de verzamelnaam PFAS (per- en polyfluoralkylverbindingen) een steeds grotere bron van zorgen geworden. Nu zeggen onderzoekers een simpele methode gevonden te hebben die die moeilijke afbreekbare stoffen onschadelijk zou kunnen maken. Lees verder

Rook natuurbranden destructief voor ozonlaag

NatuurbrandHij zou de laatste jaren de goede kant uitgaan met het gat in de ozonlaag, de laag in de atmosfeer die ons tegen gevaarlijke uv-straling beschermt. Was dat gat ontstaan door menselijk toedoen (drijfgassen), nu lijken de natuurbranden de ‘boosdoeners’, waarvan je je natuurlijk af kunt vragen hoe natuurlijk die zijn. Lees verder