Gat in de onzonlaag gaat maar niet weg

gat ozonlaag september 2021

Het gat op 15 september 2021 (afb: Copernicus)

Jarenlang konden we horen dat de mens tijdige en succesvol het gat in de ozonlaag had gedicht door het verbod van bepaalde drijfgassen (cfk’s), maar de laatste jaren leek het minder goed te gaan met dat ‘gat’. Onderzoeksters denken dat de gehalogeneerde drijfgassen niet de oorzaak zijn voor dat ‘gat’ boven de Zuidpool. Lees verder

Ozongat boven Zuidpool weer groter geworden

Gat in de ozonlaag (ESA)

Gat in de ozonlaag (afb: ESA)

Volgens de Europese ruimtevaartorganisatie ESA was het gat in de ozonlaag boven Antarctica midden september zo’n 26 miljioen km2 groot, een oppervlakte zo als drie keer Brazilië. Dat zou een van de grootste afmetingen van het ozongat zijn ooit gemeten. Lees verder

Alle per- en polyfluoralkylstoffen (PFAS) de wereld uit? Niet waarschijnlijk

Effecten van PFAS

Per- en polyfluorverbindingen worden in verband gebracht met vele aandoeningen, maar PFAS bestaat uit een grote verzameling stoffen die lang niet altijd gezondheids- en/of milieuschadelijk zijn (afb: ~WikiMedia Commons)

Afgelopen februari heeft het Europees ChemicaliënAgentschap (EChA) een voorstel gepubliceerd om een grote schoonmaak te maken met de stoffen die worden aangeduid met PFAS, ook wel, althans deels, voor-altijdmaterialen genoemd omdat ze nauwelijks afbreken. Het voorstel is opgesteld door milieuinstituten van Denemarken, Duitsland, Nederland, Noorwegen en Zweden.  Die fluorverbindingen – het zijn er zeker vele duizenden (want naar believen uit te breiden), waaronder PTFE (polytetrafluoretheen oftewel teflon) wel de bekendste is – hebben zich stevig die in de samenleving gevestigd.  Het probleem lijkt een beetje op dat van de cfk’s (chloorfluorlkoolwaterstoffen) die de ozonlaag aantastten en die inmiddels vrij effectief in de ban zijn gedaan. Hoe vervangbaar zijn ze? Lees verder

Is het herstel van de ozonlaag echt op de goede weg?

Al een aantal jaren lees en hoor je over het beruchte gat in de ozonlaag, vooral, boven de Zuidpool wisselende berichten. Nu wordt weer gemeld door de groep wetenschappers die het herstel in de gaten houdt dat ‘we op de goede weg zijn’. Dat gat werd vooral veroorzaakt door drijfgassen als cfk’s. In 1987 werd in Montréal een opmerkelijk akkoord gesloten (in feite een voorloper van het Klimaatakkoord) om die drijfgassen te verbieden. Lees verder

Nieuwe koelmethode heeft geen koelmiddelen nodig

Ionocalorische koelingBij alles wat ingenieurs voor ons bedacht hebben zitten altijd wel wat losse draden (waar ze dan weer een ‘oplossing’ voor bedenken, enzovoort). Koelen door  samenpressen en uitzetten (adiabatische expansie)  van een gas lijkt prima te werken, maar die koelvloeistoffen zijn vaak niet van die prettige verbindingen. zoals de problemen met chloorfluorkoolwaterstoffen (cfk’s) voor de ozonlaag aantoonde. Nu denken onderzoekers een ‘groen(er?)’ alternatief te hebben, zonder koelvloeistoffen. Lees verder

PFAS zou simpel afbreekbaar zijn, maar….

Afbraak PFAS

Voorgestelde manier om sommige (?) per- en polyalkylverbindingen (PFAS) af te breken (afb: Nature/Northwestern Univ.)

Organische verbindingen met  halogenen als chloor en fluor zijn vaak lastig afbreekbaar en nogal eens gevaarlijk voor de gezondheid van de mens. Al langer geleden werden drijfgassen en koelmiddelen, bekend onder de afko’s cfk’s (chloorfluorkoolwaterstoffen) en hfk’s (fluorkoolwaterstoffen, verboden vanwege hun rol in de vernietiging van de tegen uv-straling beschermende ozonlaag in de hogere atmosfeer. De laatste jaren zijn ook de halogeenverbindingen die bekend zijn onder de verzamelnaam PFAS (per- en polyfluoralkylverbindingen) een steeds grotere bron van zorgen geworden. Nu zeggen onderzoekers een simpele methode gevonden te hebben die die moeilijke afbreekbare stoffen onschadelijk zou kunnen maken. Lees verder

Gat in de ozonlaag groter dan Antarcitica

Ozongat 15 sep 21

Het gat op 15 september 2021 (afb: Copernicus)

We dachten dat we met het verbod van de drijfgassen, de cfk‘s, af waren van het maar groeiende gat in de ozonlaag, maar zover is het nog lang niet. Dat gat heeft de neiging boven de Zuidpool te ‘ademen’. Dat wordt groter en kleiner afhankelijk van het seizoen. Het gat is het grootst tussen midden september en midden oktober. Nu zou dat gat groter zijn dan het hele vasteland van Antarctica. Het is nu groter dan 75% van de ‘gaten’ die sedert 1979 zijn gemeten. Lees verder

Is het weer mis met de ozonlaag boven Antarctica? Niet echt

Gat in de ozonlaag

Het gat in de ozonlaag in september 2000. Dat gat zou mede schuldig zijn aan klimaatveranderingen

De laatste jaren horen we meestal goede berichten over de ozonlaag. Het beruchte gat, veroorzaakt door (inmiddels verboden) drijfgassen, lijkt de laatste jaren steeds kleiner te worden, maar nu melden onderzoekers dat er toch weer iets mis schijnt te zijn. Dat schijnt toch vooral te liggen aan bijzondere meteorologische omstandigheden in de hoger luchtlagen. Lees verder

‘Ozonveilige’ alternatieven vervuilen voedsel en water

Afbraakproducten van ozonveilige alternatieven

De gemeten concentraties van de afbraakproducten van PFCA’s op twee plaatsen op de Noordpool. TFA is trifluorazijnzuur (afb: Cora Young et.al)

Eind jaren 80 werden de koelmiddelen, de chloorfluorkoolwaterstoffen (cfk’s), die de ozonlaag aantastten wereldwijd verboden. Nu lijkt het er op dat de alternatieve stoffen, althans afbraakproducten daarvan, ons voedsel en het water vervuilen tot aan de Noordpool aan toe, zo constateerden onderzoekers van de universiteit van York (Can) en een Canadese klimaatorganisatie. Hebben we weer eens de duivel met Beëlzebub uitgedreven?
Lees verder

Ozongat boven Noordpool zorgwekkend

'Gat' in ozonlaag boven NoordpoolWe (ik althans; as) ken het gat in de ozonlaag alleen van het zuidelijk halfrond. Daar zou het de laatste jaren redelijk goed mee gaan (d.w.z. dat sluit zich langzaam), al zijn de berichten wisselend. Er zit echter kennelijk ook een ‘gat’ in de ozonlaag boven de Noordpool. Dat zou jl. maart op zijn, voorlopige, dieptepunt zijn geweest, zo melden NASA-onderzoekers op basis van analyses van satellietwaarnemingen. Lees verder