Raken Marsreizigers hun hersens kwijt?

Marssporen

Sporen op Mars

Toen de eerste treinen zouden gaan rijden met gigantische snelheden van wel 40 km per uur, vreesden sommige geleerden dat de hersens van de passagiers zouden verweken. Het bleek onzin. Nu willen ‘we’ naar Mars. Ook de vrolijke fluiter Obama ziet dat wel zitten. De reis is geen pretje en het verblijf hoogstwaarschijnlijk ook niet, maar wat gebeurt er met de Marsreizigers? De mens is niet op ruimtereizen ingesteld. De Marsreizigers krijgen problemen met hun spieren, hun gestel, maar ook met kosmische straling. Wat doe die kosmische straling met de hersens van de marsonauten? Weinig goeds, denken Amerikaanse onderzoekers. Naar Mars ga je niet voor je gezondheid. Of het klopt? Lees verder

Cholesterol zwakke plek hersenkanker

Cholesterol als essentiële voeding voor glioblastoomcellen

Glioblastoomcellen zorgen er voor dat andere cellen hun grote behoefte aan cholesterol stillen. Daar valt een stokje voor te steken, met als resultaat het afsterven van kankercellen (rechts), zo is het idee (afb: Cancer Cell)

Onderzoekers denken dat cholesterol de achilleshiel is van de ongeneesbare hersenkanker glioblastoom. Die cholersterol ‘stelen’ de kankercellen bij hun gezonde buren. Mogelijk is de grote behoefte van de kankercellen aan cholesterol te gebruiken om deze kankersoort te bestrijden. Er is al een kandidaatmedicijn. Lees verder

Luchtvervuiling en vitamine D risicofactoren voor dementie

Luchtvervuiling (fijn stof, stikstofoxiden) en verkeerOf je dement (kinds) wordt zou voor eenderde afhangen van je genen. Gewicht, beweging en de hartconditie zouden voor nog eens 20% risicofactoren voor dementie zijn. De rest (zo’n 50%) is onbekend. Onze omgeving speelt een rol, maar hoe? Tom Russ van de universiteit van Edeinburgh (Schotland) met medeonderzoekers onderzochten zestig onderzoeken en vonden dat luchtvervuiling een rol speelt. Ook gebrek aan vitamine D zou een duidelijke risicofactor zijn. Lees verder

fMRI houdt neurowetenschappers voor de gek

Dode vis met hersenactiviteit gemeten door fMRI

Een dode vis met (schijnbare) hersenactiviteit

De functionele kernspinmagnetische resonantiebeeldtechniek (in Engels afko fMRI) is de laatste jaren veel gebruikt om mooie plaatjes van hersens in werking te maken. De laatste tijd begint de glans van die techniek wat te verdoffen, zeker toen bleek dat een dode zalm allerlei activiteit in de hersens en het ruggemerg vertoonde na het zien van plaatjes van mensen in allerlei situaties. Recenter is het artikel in het Amerikaanse tijdschrift PNAS waaruit duidelijk werd dat veelgebruikt programma voor de analyse van gegevens fouten bevat. Is het wonderkind in ongenade gevallen en heeft fMRI de neurowetenschappers voor de gek gehouden? In het blad International Journal of Neural Systems stellen onderzoekers dat de statistische waarde van neurowetenschappelijk onderzoek laag is. (koppeling werkte bij mij niet). Ze hebben een oplossing: het Bi-CoPaM-paradigma. Lees verder

Werkt nicotine veroudering hersens tegen?

Helpt nicotine tegen veroudering hersens?

Ursula Winzer-Serhan

Nicotine schijnt te helpen tegen de veroudering van de hersens van muizen, zo vonden onderzoekers in de VS. Gaan we nu allemaal aan de e-sigaret met nicotinevulling? Ga in ieder geval niet roken, stellen de onderzoekers. Het verhaal is nog niet klaar. Het werd, vreemd genoeg, al in november vorig jaar gepubliceerd. Het is (mij) onduidelijk waarom de Texas A&M-universiteit nu pas met die informatie komt. Elders zijn al vermoedens gewekt dat nicotine tegen Alzheimer zou kunnen werken. Lees verder

Eerste hoofdtranplantatie volgend jaar al (?)

Vladimir Spiridonov zou eerste hoofdtransplantatie ondergaan

De Russische programmeur Vladimir Spiridonov, die lijdt aan spinale spieratrofie, wil zijn hoofd op een ander lichaam laten zetten (foto: DPA)

Ik zal wel een weekhartig wezen zijn, maar ik vind de plannen van de Italiaanse chirurg Sergio Canavero om een hoofd te transplanteren toch heel erg Frankenstein. Hij zou een hond hebben geopereerd die een vrijwel volledige breuk van de ruggengraat had. Die zou drie weken na de operatie weer hebben gelopen. De techniek die hij daarbij gebruikt heeft zou ook gebruikt kunnen worden bij een hoofdtransplantatie (of lichaamstransplantatie, het is maar hoe je het bekijkt).  Canavero’s collega’s zijn allerminst overtuigd. De Italiaan denkt zelf dat zo’n operatie volgend jaar al kan worden uitgevoerd. In Rusland wacht al een hoofd. Lees verder

Computer verslaat 2 artsen bij diagnose hersenkanker

Diagnostiseren van hersenkanker

Op mri-opnames is er weinig verschil te zien tussen stralingsschade (boven) en een tumor. De computerbeoordeling (rechts) geeft een duidelijk verschil in samanstelling aan (afb: Pallavi Tiwara)

Een nieuw aan de Case Western Reserve-universiteit in Cleveland (VS) ontwikkeld computerprogramma scoorde twee keer beter dan neuroradiologen van vlees en bloed bij het diagnostiseren van hersenkanker op basis van mri-beelden. Het ging daarbij vooral om het onderscheid tussen celsterfte tengevolge van bestraling en het opnieuw opkomen van woekercellen. Lees verder

Is herhaling een recept voor geheugenvorming?

Werkt het geheugen met brokken?

Geheugenvorming? (afb: neurobiologisch instituut, Marseille)

Onze hersens zijn nog steeds een groot mysterie. Het is nog steeds volstrekt onduidelijk hoe geheugenvorming werkt. Nu hebben Franse onderzoekers bij vier muisjes 1000 hersencellen in de gaten gehouden tijdens activiteit en in ruste. Het lijkt er op dat een herinnering wordt vastgelegd door (razendsnelle) herhaling in grote brokken. Hebben we het hier over een tipje van de sluier? Lees verder

Hersencellen lang niet allemaal hetzelfde DNA

LINE1's, springende genen', voegen niet alleen iets toe aan DNA maar verwijderen ook stukken

‘Springende genen’ (LINE1) veroorzaken breuken in het DNA (hier met groen aangegeven) (afb: Salk)

Alle cellen in ons lichaam hebben hetzelfde DNA, leren we op school. De laatste tijd is steeds meer bewijs gekomen dat die regel niet helemaal opgaat. Nu blijkt dat er bij hersencellen nogal wat variëteit is in het DNA. Elke hersencel is een beetje anders, stellen onderzoekers van, onder meer, het Amerikaanse Salk-instituut. Maken die ‘springende genen’ ons uniek? Of misschien wel ziek? Lees verder

Zika tast snel hersens apenfoetus aan

Hersens van een apanvrucht aangetast door zika-virus

Plaatjes van de hersens van de ongeboren makaak (afb: Nature Medicine)

Voor het eerst zijn de desastreuze gevolgen van zika voor het ontwikkelende brein zichtbaar gemaakt in een diersoort die nauw verwant is aan de mens. Onderzoekers van universiteit  van Washington infecteerden een zwangere makaak met een dosis van het virus die typisch is voor een muggenbeet. Het virus verplaatste zich verhoudingsgewijs snel via de placenta naar het jong en bracht daar de groei van de hersenen tot stilstand. Het aantal proefdieren is wat aan de lage kant (1). Lees verder