Dynastie wordt in Rusland opgevolgd door Evolutie

Het logo van de stichting Evolution

Het logo van de stichting Evolutie

Afgelopen voorjaar werd in Rusland de Dynastie-stichting als ‘buitenlands agent’ aangemerkt, waardoor die aan allerlei beperkingen wordt onderworpen. De stichting had de afgelopen 13 jaar zo’n € 25 miljoen geïnvesteerd in veelbelovende Russische onderzoekers. Geldschieter Dimitri Zimin, actief in de telecommunicatie, trok vervolgens de stekker er uit, maar nu is er een nieuwe stichting opgericht, Evolutie, die als lijfspreuk heeft gekregen: In elke onbegrijpelijke situatie: evolueer!. Lees verder

‘Magneetzintuig’ zou in het oog zitten

Duif met magneetzintuig in het oog (?)

Zit de magneetzin in het oog?

Trekvogels hebben, zo was al lang de overtuiging, een of ander systeem, waarmee ze het aardmagneetveld kunnen voelen, maar (trek)vogels zijn niet de enige: ook zeeschildpadden, wormen, vlinders en wolven en misschien zelfs mensen zouden zo’n magneetzintuig (kunnen) hebben. Onderzoekers van de universiteit van Peking vonden een ijzerbevattend eiwit, MagR gedoopt, dat binnen cellen dienst doet als kompas. Volgens de Volkskrant zit MagR in cellen in het oog. Lees verder

Planten vaak verkeerd gedetermineerd

Planten vaak verkeerd benoemd

Het gaat vaak fout bij het bepalen van de juiste soort (foto: RBGE)

Het is allemaal heel menselijk. Zelfs de knapste taxonomen 
plaatsen planten of dieren wel eens in het verkeerde vakje. Nou en?, kun je zeggen, maar als je bezig bent met, bijvoorbeeld, het onderzoeken van de evolutie, dan is het wel handig te weten tot welke soort dieren en planten behoren. Het zit goed fout als Zoë Goodwin van de universiteit van Oxford en haar collega’s het bij het rechte eind hebben. Volgens hen zou wel eens meer dan de helft van de planten verkeerd kunnen zijn ingedeeld. Bij insecten zou het nog wel eens erger kunnen zijn, denken de onderzoekers (hoewel ze dat niet hebben onderzocht). Als dat waar is dan is het ook lastig te bepalen welke soorten verdwijnen. Nou en?, hoor ik sommige cynici zeggen. Lees verder

Ondernemingen lozen vaak gratis kooldioxide

Juliane Kokott.

Juliane Kokott, advocaat-generaal bij het Europese Gerechtshof

Bedrijven als Shell, ExxonMobil, Dow Chemical, DSM en de NAM zijn in het verleden te ruim bedeeld met gratis rechten om het broeikasgas CO2 uit te stoten. Dit stelt advocaat-generaal Juliane Kokott van het Europees Hof van Justitie. Zij maakt daarmee hoogstwaarschijnlijk een einde aan de kruistocht van tientallen grote industriële bedrijven tegen de Europese Commissie om meer emissierechten te verkrijgen. In 2013 verlaagde de commissie de hoeveelheid gratis emissierechten die ze kregen. De uitspraak van een advocaat-generaal is geen gerechtelijke uitspraak, maar haar oordeel wordt vaak overgenomen door het hof. Lees verder

Kanker in bloed te detecteren

Kankerdiagnose aan de hand van RNA-profielen van bloedplaatjes

Aan de hand van RNA-profielen van bloedplaatjes zou niet alleen kanker kunnen worden gedetecteerd, maar ook de soort en de beste behandelwijze (afb: Cancer Cell)

Onderzoekers van, onder meer, de Umeå-universiteit (Zwe) hebben een RNA-test ontwikkeld voor bloedplaatjes om kanker te ontdekken en te lokaliseren. Ook zou met deze methode de beste behandelwijze kunnen worden gekozen. De kankerdetectie-test zou een nauwkeurigheids-score hebben van 96%.  Lees verder

Het gaat niet goed met Iter

Bouw Iter met bijna vier jaar vertraagd

Bouwput van Iter in Saint-Paul-lez-Durance (F) (foto: AFP)

Het gaat niet goed met de bouw van de Europese proefkernfusiereactor Iter. Dit miljardenproject gaat nog eens een slordige miljard meer kosten, wordt nu geschat, en gaat zo’n vier jaar langer duren. We hebben het dan over het complex waar de tokamakreactor in zal worden ondergebracht. Gemikt wordt nu op 2025 en op zo’n 16 miljard euro.  Ongetwijfeld komt daar nog wel wat bij. Lees verder

Supergeleider overleeft sterk magneetveld

Ulli Zeitler van de Radboud-universitei

Ulli Zeitler van de Radboud-universiteit

Supergeleiding is een kwellend verschijnsel. Al zo’n 30 jaar hebben we zogeheten hogetemperatuursupergeleiders, maar dan hebben we het nog steeds over stoffen die weerstandsloos zijn bij zo’n 150 graden onder nul en dan hebben we het over het zeer lastige, want keramische, materialen (cupraten). Een ander teer punt is dat supergeleiders over het algemeen slecht tegen magneetvelden kunnen. Nu hebben, onder meer, onderzoekers in Nederland ontdekt dat heel dunne laagjes molybdeensulfide (MoS2) supergeleidend blijven in een sterk magneetveld. Dat wordt dan meteen weer opwindend genoemd, terwijl de werktemperatuur dat allesbehalve is.
Lees verder

Te veel kwantumopties om de werkelijkheid te verklaren

De vreemdheid van kwantummechanica

Kwantummechanica blijft ook voor kwantummechanici een mysterie (afb: New Scientist)

Het wordt tijd om al onze kwantumkaarten op tafel te leggen, vond een aantal natuurkundigen en vorige maand vond er in Wenen een bijeenkomst plaats. Ze presenteerden een serie ideeën en plannen voor toekomstige experimenten die een verklaring kunnen geven voor de vreemdheid van de kwantumtheorie zouden kunnen verklaren. Het leek een presentatie of botsing van al of niet wilde ideeën te zijn, maar wie weet komt daar ooit nog iets werkbaars uit. Het is wetenschap, weet je? Lees verder

Klatergoud-batterij scoort goed als opslagsysteem

magnesium/natriumbatterij

Een schematische voorstelling van de hybride natrium/magnesiumbatterij (afb: Chemistry of Materials)

Lithiumbatterijen (lithiumionbatterijen) vormen momenteel de top van de batterijwereld. Minpunt is dat lithium een lichtelijk schaars materiaal is en er wordt alom gezocht naar een in dat opzicht beter scorende opvolger, die ook qua prestaties van wanten weet. Onderzoekers van het Zwitserse instituut Empa en van de technische hogeschool in Zürich (ETH) hebben een batterij ontwikkeld die bestaat uit ruim voorhanden materialen als ijzer, zwavel, natrium en magnesium. Daar schijnen voor weinig geld grote energieopslagsystemen mee te bouwen zijn.Voor aandrijving is de klatergoud-batterij niet geschikt. Lees verder

Mierenkolonie lijkt superorganisme

'Mierenhoop'

Een ‘mierenhoop’ in proefopstelling

Mieren verbazen mensen al jaren vanwege hun uitzonderlijke georganiseerdheid. Een mierenhoop is een aanduiding van een chaotische situatie, maar daar is in een mierenhoop allesbehalve sprake van. Alles lijkt er als door een onzichtbare hand bestuurd. Onderzoekers begrijpen daar ook nu nog steeds niet veel van en hebben nu een mierenkolonie uit arren moede maar betiteld als een superorganisme dat, zo lijk het, een soort zenuwstelsel heeft. De kolonie reageert aangepast op diverse bedreigingen, zo blijkt uit proefnemingen. Lees verder