Van Mendelejevgetallen en chemische ruimte tot materiaaleigenschappen

Hardheidskaart

Deze kaart geeft verbindingen aan met de grootste hardheid (afb: Artem Organov)

Ik zal wel iets gemist hebben, maar ik had nog nooit van Mendelejevgetallen gehoord. Mendelejev was de eerste die op het idee van een periodiek systeem der elementen kwam. Dat Mendelejevgetal schijnt een getal te zijn dat iets zegt over de eigenschappen van scheikundige verbindingen. In de jaren 80 zijn die berekend (geschat?) door de Britse in 2017 overleden natuurkundige David Pettifor, maar kennelijk heeft die stil gehouden hoe. Nu denken onderzoekers van het Russische Skoltechinstituut het mysterie te hebben opgelost en ‘kaarten’ te kunnen maken waarmee de eigenschappen van verbindingen kunnen worden voorspeld. Lees verder

Alzheimer’medicijn’ overtuigt deskundigen niet: bewijs rammelt

BiogenDeskundigen die de Amerikaanse geneesmiddelenautoriteit FDA adviseren, vinden vrijwel unaniem dat de effectiviteit van aducanumab tegen Alzheimer niet is aangetoond. Al een tijdje waart de mare rond dat er nu eindelijk een medicijn is dat effect heeft tegen de ziekte van Alzheimer, maar deskundigen zijn niet onder de indruk. Lees verder

Supergeleiders maken met behulp van DNA?

DNA-structuren als maal voor nanotechnologie

De achtvlakken van DNA, netjes in een geordend rooster, vormen een ‘mal’ voor driedimensionale nanostructuren die, onder meer, gebruikt kunnen worden voor kwantumcomputers of sensoren (afb: Brookhaven-lab)

DNA is ‘gewoon’ een chemische verbinding maar dan wel uitzonderlijk groot. Dat gigantische molecuul stelt wetenschappers nog steeds voor verrassingen. Van de andere kant gooien geleerden en techneuten ideeën op tafel om de mogelijkheden van DNA te gebruiken voor zaken die niet met het leven (in de zin van ‘bio’) te maken hebben zoals gegevensopslag. Nu stellen onderzoekers voor de handige eigenschap van DNA, zelfassemblage (het zichzelf in elkaar zetten), te gebruiken voor het fabrieken van, onder meer, supergeleiders. Die zouden dan weer te gebruiken zijn in kwantumcomputers, de rekentuigen die de huidige supercomputers zouden (kunnen) degraderen tot simpele telraampjes (maar of dat zo is is nog maar zeer de vraag). Ook de sensoriek en beeldtechniek van deze techniek kunnen profiteren. Lees verder

Medicijnen passeren bloed/hersen-barrière naar brein (?)

Doorbreken bloed/hersen-barrière

De nanodeeltjes bleken inderdaad in de hersentjes van zebravisjes terecht te zijn gekomen (afb: Jean-Michel Rabanel)

De bloed/hersen-barrière is bedoeld om ons brein (en van andere organismen) te beschermen tegen kwalijke ‘invloeden’. Dat maakt het lastig om medicijnen in de hersens te krijgen. Onderzoekers van het Canadese nationale instituut voor wetenschappelijk onderzoek (INRS) denken een methode gevonden te hebben om dat toch voor elkaar te krijgen. Lees verder

Kakatoes maken vormen uit het hoofd na

Listige (?) kakatoe

De kakatoe aan het werk (afb: bdw)

Goffinkakatoes blijken uiterst slim te zijn. Ze kunnen niet alleen een vorm die ze gezien hebben nabouwen, zonder dat ze het voorbeeld kunnen zien. Ze passen daarbij de kleur en grootte aan het beeld dat ze in hun geheugen hebben opgeslagen, zo blijkt uit onderzoek van het diergeneeskunde-instituut in Wenen. Lees verder

Maakt de manier waarop we informatie opslaan ons mens?

Rodrigo Ouian Quiroga

Rodrigo Ouian Quiroga (afb: univ. van Leicester)

Er wordt al tijden gediscussieerd over de manier waarom de hersens informatie opslaan. Op basis van dieronderzoek is de gedachte gerezen dat die verschillende herinneringen op aparte plekken in de hippocampus in de hersens worden opgeslagen. Volgens neurowetenschapper Rodrigo Quian Quiroga van de universiteit van Leicester klopt dat niet voor mensen en dat zou mensen anders maken (om niet te zeggen uniek). Lees verder

Blauwe fosfor blijkt hafgeleider én metaal te kunnen worden

blauwe fosfor

Tweelaags blauwe fosfor (afb: Jessica Arcudia)

Het element fosfor komt in verschillend vormen voor met elk nogal verschillende eigenschappen. Sedert 2014 kent men na naast witte, rode, paarse en zwarte ook blauwe fosfor, of althans dat werd toen voorspeld. Twee jaar later werd blauwe fosfor in het lab gemaakt. Net als grafeen bestaat blauwe fosfor uit een atoomlaag. Een groep rond Thomas Heine van de TU Dresden ontdekten dat twee velletjes blauwe fosfor vlak bij elkaar metallische eigenschappen krijgen. Lees verder

Darmflora ‘leert’ afweersysteem de hersens beschermen

Hersenvliezen

Hersenvliezen (6, 7 en 8)  (afb: WikiMedia Commons)

Onze hersens zijn kostbaar en worden extra beschermd tegen schadelijke indringers door de zogeheten bloed/hersenbarrière en maar liefst drie hersenvliezen. Het blijkt nu, of althans zo is de indruk, dat afweercellen hun ‘opleiding’ voor hun beschermende taak van dat belangrijke orgaan in de darmen krijgen.
Lees verder

Hond en bezorging belangrijke risicofactoren coronabesmetting

Hond uitlaten

Hondenbezitters zouden een grotere kans hebben dan niet-bezitters om het coronavirus op te doen (afb: univ. van Granada)

De coronacrisis is een les in veranderingskunde. Bij de klimaatcrisis weigeren we in actie te komen, maar het virus heeft de mensheid tot handelen gedwongen. Velen denken dat de mens een uitzonderlijk schepsel is omdat dat kan anticiperen op de toekomst, maar dat is maar flauwekul. De coronacrisis leert ons dat we wel degelijk ons leven snel drastisch kunnen veranderen, maar alleen als het gevaar nabij is. Het lijkt wel of de hele wetenschapswereld zich inmiddels en bloc op dat verdomde virus heeft gestort met opmerkelijke resultaten: het bezitten van een hond en huisbezorging van supermarktproducten blijken belangrijke risicofactoren, zo zou zijn gebleken uit onderzoek van de universiteit van Granada. Lees verder

Twee graden extra zorgt voor extra broeikasgasuitstoot

Meting lachgasuitstoot bij dooiend permafrost

Bodemonderzoekers aan het werk in Fins Lapland (afb: Carolina Voigt)

De aardopwarming is een zichzelf versterkend effect. Hogere temperaturen blijkt dat, bijvoorbeeld, steeds meer ‘eeuwig bevroren bodem’ (permafrost) ontdooit, waardoor grote hoeveelheden in de bodem opgeslagen broeikasgassen vrijkomen, waardoor weer (enzovoort). Onderzoeksters hebben berekend dat 2°C extra er voor kan zorgen dat er zo’n 230 miljard ton kooldioxide uit de bodem in de atmosfeer terechtkomt. Lees verder