Club opgericht die economisch en sociaal onderzoek repliceert

Replicatieinstituut voor economie en sociale wetenschappenIn principe is wetenschap een eerlijk ‘spel’. Wetenschappers doen onderzoek waaraan ze conclusies verbinden en sommige andere onderzoekers proberen (vooral) spraakmakende onderzoeken over te doen om te kijken of het allemaal in orde is. Repliceren of reproduceren heet dat. Dat is niet echt populair, maar het blijkt dat nogal wat onderzoek die replicatie niet doorstaat. Nu hebben onderzoekers in de economie en sociale wetenschappen oktober vorig jaar een replicatieinstituut ingericht dat replicatie (en reproductie) serieus wil gaan aanpakken en schrijven daar in het blad Nature over. Lees verder

Zonwering ingebouwd in ramen

licht- en warmtewerend glas

Met wolfraamoxide heb je maar twee smaken, met water erbij ontstaat een hydraat waar je van warmte- en lichtdoorlaten (onder) tot warmte- en lichtwerend boven kan schakelen (is de gedachte (afb: Veronica Augustyn et. al/univ. van Noord-Carolina)

Laat ik (=as) nou denken dat ik daar allang over geschreven had, maar nee, dat was niet zo. Ik heb het over ramen die zonnewarmte blokkeren en toch doorzichtig blijven. Prima idee, lijkt me, want dat scheelt een hoop energie voor koelsystemen. Lees verder

Kwallen zijn best intelligent (voor hun doen)

Tripedalia cystophora (tropische dooskwalletjes)

De tropische dooskwalletjes kijken via hun rhopalia (‘ogen’; B) (afb: Jan Bielecki et. al./Cell)

Kwallen hebben geen brein, maar toch kunnen die dieren leren van ervaringen, zouden onderzoekers voor het eerst hebben ontdekt. Ze leerden  tropische dooskwalletjes (Tripedalia cystophora) obstakels te vermijden. Die ontdekking haalt het idee onderuit dat een centraal brein noodzakelijk is voor het aanleren van lastige zaken en zou een nieuw licht (kunnen) werpen op de evolutionaire wortels van leren en geheugen. Lees verder

Samenkomen van de continenten wordt einde zoogdieren

Leefbare gebieden op Pangea Ultima bij lage (l) en hoge kooldioxideconcentratie in de atmosfeer

Leefbare gebieden op Pangea Ultima bij lage (l) en hoge kooldioxideconcentratie in de atmosfeer (afb: Alexander Farnsworth et. al./Nature)

Er zijn al pessimisten die de mensheid binnenkort zien uitsterven, maar als dat niet komt door de door de mens zelf veroorzaakte rampen, waaronder de klimaatontwrichting, dan zal dat zeker over 250 miljoen jaar gebeuren als de continenten samenkomen tot een supercontinent en de temperatuur op aarde zo stijgt dat geen zoogdier die opwarming zal overleven, zo stellen onderzoekers (zij het dat het best mogelijk is dat een enkele ergens op de polen overleeft). Lees verder

Valt schade aan ruggenmerg echt te repareren

Druk verkeer tussen axon en synaps

Tussen de axon (groen) en de synaps (geel) vindt druk verkeer plaats (afb: Salk-instituut)

Al vele jaren zijn onderzoekers bezig een methode te vinden om schade aan het ruggenmerg (vooral een dwarslaesie) te repareren, maar hoewel er af en toe hoera geroepen werd, zat dé oplossing er niet bij.
Nu schijnen onderzoekers van, onder meer, universiteit van Californië in Los Angeles met een methode tot het gericht uitgroeien van axonen (uitlopers van zenuwcellen in het ruggenmerg) bij muisjes met een dwarslaesie een veelbelovende verbetering van de door de laesie veroorzaakte problemen te hebben bereikt. Is dit dan eindelijk het verlossende ‘woord’? Lees verder

Nog niet eerder ontdekte celsoort in hersens gevonden

signaaloverdracht hersens

De signaaloverdracht via synapsen van buurcellen in de hersens (afb: OIST)

Het lijkt er op dat in de hersens naast de hersencellen (neuronen) en gliacellen (een soort afweercellen) er nog een celtype in de hersens (van muisjes) aanwezig is. Dat ‘nieuwe’ celtype is een kruising tussen neuronen en stercellen (astrocyten, een vorm van gliacellen). De ontdekking zou wel eens betekenis kunnen hebben voor de kennis over de communicatie tussen hersencellen. Wellicht, roepen de wetenschappers (of hun voorlichters) dan heel blij, zou die kennis ook kunnen leiden tot nieuwe behandelingen voor hersenziektes. Lees verder

We weten maar heel weinig of niets van de meeste stoffen

Blootstelling

Het aantal stoffen dat in 57 OA-studies is gevonden waaraan mens en milieu worden blootgesteld (afb: Saer Samanipour et. al)

DuPont, tegenwoordig Chemour geheten, fabriceert al tientallen jaren fluorverbindingen in zijn fabriek in Dordrecht en niemand maalde daarom. Nu blijkt dat die fluorverbindingen (omgedoopt in PFAS), of in ieder geval een aantal, ook nare kantjes hebben. Glyfosaat is al jaren als succesvolle onkruidbestrijder gebruikt, maar hoe veilig is glyfosaat? Wat weten we eigenlijk van die duizenden stoffen waar we mee in aanraking komen of die we gebruiken? Bitter weinig en we weten ook niet waarmee mens en milieu in aanraking komen. Die, zogeheten, ongerichte analyse (OA) van stoffen waaraan mens en milieu worden blootgesteld kan en moet beter, stellen onderzoekers. Lees verder

Hoeveel spul heeft iemand nodig? Ongeveer zes ton per jaar

materiaalbehoefte per mens per jaar

De materiaalbehoefte per mens per jaar om de armoede te bannen. In westerse landen ligt die hoeveelheid op 70 ton per persoon per jaar (afb: Stefan Pauliuk et. al)

Zes ton per persoon per jaar om netjes en zonder honger te kunnen levenhebben onderzoekers uitgerekend. Dan gaat om kleren, eten, brandstof en wat mensen zoals nodig (denken te) hebben. Dat betekent dat als we iedere (menselijke) aardbewoner een goed en gezond leven zouden gunnen er miljarden tonnen grondstof nodig zijn om van de armoede af te komen. Dat zou zonder schade kunnen als de graaiers (het rijke deel van de wereld dat zo’n 70 ton verbruikt) zouden inschikken. Het zou voor het eerst zijn dat die noodzakelijke behoefte is berekend. Lees verder

Een ‘antivaccin’ ontwikkeld voor autoimmuunziektes (?)

multiple sclerose

Myeline rond de zenuwceluitlopers wordt in een autoimmuunreactie afgebroken

Het lijkt er op dat onderzoekers een methode hebben gevonden om een ‘antivaccin’ te ontwikkelen tegen autoimmuun-ziektes zoals multiple sclerose, reuma  of lupus door een suiker toe te voegen aan het door het eigen afweersysteem als ‘vijandig’ beschouwde eigen antigeen en dat ‘aan te bieden’ aan de lever. Bij muisjes werkte de aanpak. Lees verder

“We moeten meer fruit en groente in de stad telen”

Daktuinbouw

De Fraunhoferkas voor groente en fruit (afb: Fraunhofer IKTS)

Groente en fruit worden nu vaak over duizenden kilometers naar steden vervoerd, maar die zouden best in de stad zelf gekweekt kunnen worden, denken medewerkers van het Fraunhoferinstituut voor keramische technologie in Duitsland. Ze hebben een compact systeem (een soort vitrinekast) ontworpen om de tuinbouw (ik neem aan deels; as) naar de stad te verplaatsen waarmee groente en fruit kunnen worden geteeld: vitamine D van het dak, balkon of zelfs uit de kamer. Lees verder